Καλως ήρθατε στο νέο... σεντονοεργοστάσιο!! 
Εύχομαι να το απολαύσετε, όσο και το προηγούμενο! Εδώ βέβαια είναι λίγο πιο δύσκολα τα πράγματα, γιατί αφ' ενός έχω να γράψω για 300 ΓΡΑΜΜΕΣ (!!!!!) και αφ' ετέρου γιατί ενώ στα τρόλεϊ και τα τραμ τα πράγματα είναι λίγο πολύ συγκεκριμένα (λόγω σταθερής υποδομής και εναερίου) και με πολύ λίγες επεκτάσεις μέσα στα χρόνια (παρά μόνο "συνενώσεις" σε διακεντρικά) στα λεωφορεία γίνεται το ΑΚΡΙΒΩΣ ΑΝΤΙΘΕΤΟ! 
Δηλαδή συνεχείς αλλαγές διαδρομών, αλλαγές αφετηρίας, συγχωνεύσεις, διαιρέσεις, επεκτάσεις, Παλαιό Τέρμα, Νεό Τέρμα, Νεο Παλ.Τέρμα, Άνω Νέο Παλ.Τέρμα και δε συμμαζεύεται!! Το άλλο πρόβλημα είναι η ηλικία μου. Γεννήθηκα το σωτήριο έτος 1981, (ναι ναι μαζί με τη νέα αρίθμηση!!) κάτι που σημαίνει ότι γύρισα για πρώτη φορά ΟΛΟΚΛΗΡΟ το δίκτυο σε ηλικία 14 ετών το 1995, όταν θεσπίστηκε το σύστημα κορμοί-τοπικά. Από εκεί και μετά έχω πολύ σαφείς αναμνήσεις για όλες τις περιοχές και τις γραμμές τους, αλλά πριν... θυμάμαι πολύ ξεκάθαρα τι γινόταν στο κέντρο της Αθήνας, καθώς και στις "κοντινές" μου περιοχές, (μένω Αγ.Αναργύρους) όπως το Ίλιον, η Ν.Ιωνία, το Χαλάνδρι, το Περιστέρι, το Χαϊδάρι, ο Πειραιάς κτλ. Ή τις περιοχές γύρω από τη χάραξη του ηλεκτρικού π.χ. Αλλά σε κάτι μέρη όπως η Αργυρούπολη, η Γλυφάδα, το Ελληνικό, η Νέα Ερυθραία, η Εκάλη κτλ. πήγα για πρώτη φορά μετά το 1995, όπου ήδη είχε διαμορφωθεί το σύστημα των τοπικών! (αν εξαιρέσουμε μια βόλτα στην Άνω Γλυφάδα με Ikarus και μια στη Ροδόπολη με το Δεινόσαυρο του 518!! )
Να ας πούμε δεν έχω ιδέα σχετικά με τη χάραξη των ακτινικών σε Αργυρούπολη, Ελληνικό και Γλυφάδα πριν το '95! Ξέρω ότι στη δεκαετία του '80 έγινε μια πρώτη προσπάθεια εφαρμογής των κορμών όταν καταργήθηκαν τα ακτινικά της Αργυρούπολης(104/154) και των Σουρμένων (215/216) κι ότι στη θέση τους ιδρύθηκαν τα 159: Αθήνα-Αργυρούπολη και 236: Αθήνα-Σούρμενα, που είχαν ακριβώς τη μετέπειτα διαδρομή των Α4 και Β4 αντίστοιχα, με τη διαφορά ότι τερμάτιζαν και τα δύο στον Αγ.Τρύφωνα. Η απόπειρα ήταν μάλλον αποτυχημένη και λίγους μήνες (ή μέρες) μετά τα ακτινικά επέστρεψαν στη θέση τους στο Ζάππειο, αλλά παράλληλα συνέχισαν να λειτουργούν και τα 159/236 μέχρι το 1995 που ξανακαταργήθηκαν (για τα καλά αυτή τη φορά) τα ακτινικά και τα 159/236 έγιναν τα Α4/Β4. Αυτό για μένα σημαίνει ότι α) τα ακτινικά της Αργυρούπολης διέρχονταν απο τη Λ.Κύπρου (αφού από εκεί διερχόταν και το 159 που τα "αντικατέστησε") αλλά τερμάτιζαν στον Αγ.Τρύφωνα; Ή κάπου στο ύψος της 8ης Αργυρούπολης που είναι και τα όρια του Δήμου; β) Αφού τα παλιά 215/216 "αντικαταστάθηκαν" απο το 236, τουλάχιστον ένα από τα δύο πρέπει να είχε τη μετέπειτα διαδρομή του 236, δηλαδή μέσω Μαρ.Γερουλάνου, Τριπόλεως κτλ. Ισχύει; Και το άλλο από που διερχόταν; Η λογική λέει μέσω Βουλιαγμένης και Ιασωνίδου. Είναι όμως έτσι;
Ή τα λεωφορεία της Άνω Γλυφάδας. Τα (λίγα) στοιχεία που έχω μου λένε ότι το 121 περνούσε από Παλ.Βουλιαγμένης (Σοφίας Βέμπο), Α.Παπανδρέου, Βουλιαγμένης και Γρηγ.Λαμπράκη, στρίβοντας αριστερά στην Αγ.Νικολάου και τερματίζοντας κάπου στην οδό Ξάνθου, το 129 έκανε την ίδια διαδρομή με το 121, αλλά συνέχιζε ευθεία στη Γρηγ.Λαμπράκη και τερμάτιζε στην Πλατ.Γλυφάδας και το 128 έκανε την "κλασσική" διαδρομή μέσω Βουλιαγμένης και Καράγιωργα. Είναι όμως έτσι; Ίδιες απορίες έχω και για Κηφισιά/Ν.Ερυθραία. Ξέρω πχ ότι υπήρχε η αρχική γραμμή 517: Πειραιάς-Ν.Ερυθραία η οποία το 1989 αντικαταστάθηκε από το 550: Δέλτα Φαλήρου-Κηφισιά και το 551: Κηφισιά-Ν.Ερυθραία. Το 551 υποτίθεται καταργήθηκε γιατί ιδρύθηκε το 560 που "κάλυπτε" εν μέρει τη διαδρομή του. Είναι όμως δυνατόν; Μου φαίνεται τουλάχιστον κωμικό να φανταστώ τους Δεινοσαύρους του 517 στη σημερινή χάραξη του 560...
Όπως καταλαβαίνετε, εδώ θα χρειαστώ τη βοήθειά σας!
Όχι στην αρχή, γιατί θα ξεκινήσω από το 021 και όλες οι γραμμές του κλάδου "0" είναι στο κέντρο της Αθήνας και τις θυμάμαι πολύ καλά, αλλά από το "1" και μετά. Αν κάποιος γνωρίζει κάτι σχετικό με τις ερωτήσεις που διατύπωσα παραπάνω αλλά και οτιδήποτε σχετικό με τις περιοχές αυτές όσον αφορά την περίοδο 1981-1995, αλλά και πιο πριν, ας μου στείλει ένα pm ή ας τα γράψει εδώ κατευθείαν. Ευχαριστώ πολύ. 
Ας αρχίσουμε όμως με κάτι που το θυμάμαι μια χαρά... Εnjoy!!
021: ΚΑΝΙΓΓΟΣ-ΓΚΥΖΗ
Ιδρύθηκε γύρω στα 1930 ως 54: Πλατ.Κάνιγγος-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Γκύζη και είναι από τις γραμμές με τις λιγότερες αλλαγές μέσα στα χρόνια, αν αναλογιστεί κανείς τα 80 + χρόνια της ιστορίας της. Αφετηρία είχε στη Βερανζέρου στην Πλατ.Κάνιγγος, διαδρομή αμφίφρομα μέσω των οδών Ακαδημίας, Ζωοδόχου Πηγής, Αραχώβης, Χαρ.Τρικούπη, Ι.Βαρβάκη, Λομβάρδου και Ν.Γκύζη, τερματίζοντας στο κάτω μέρος της Πλατ.Γκύζη, στη σημερινή διασταύρωση της Ν.Γκύζη με την Αγ.Αθανασίου. (έχει ακόμα «πλάτωμα» σε εκείνο το σημείο) Η Πλατ.Κάνιγγος εκείνη την περίοδο ήταν ακόμα τετράγωνη και περιβάλλετο από τις οδούς Βερανζέρου, Τζωρτζ, Χαλκοκονδύλη και Κάνιγγος με μια μικρή κυκλική πλατεία στο μέσο αυτού του ανοίγματος. Η Ακαδημίας ξεκινούσε ουσιαστικά από τη γωνία των Βερανζέρου και Τζωρτζ, χωρίς να φτάνει όπως σήμερα στη γωνία Κάνιγγος και Χαλκοκονδύλη. (άλλωστε στο σημείο που αργότερα διανοίχτηκε το τμήμα αυτό βρισκόταν τότε η κυκλική πλατεία) Το 54 λοιπόν ξεκινούσε από τη νότια πλευρά της πλατείας, επί της οδού Βερανζέρου.
Φυσικά η αρχική του περιπορεία οφειλόταν στο γεγονός ότι η Χαρ.Τρικούπη από την Πανεπιστημίου μέχρι την Ανδρ.Μεταξά, αλλά ΚΑΙ η Λεωφ.Αλεξάνδρας ήταν πάνω στη χάραξη του τραμ 14 της ΗΕΜ: «Χαρ.Τρικούπη-Σπ.Τρικούπη-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Θων» που αναλύσαμε στο κεφάλαιο 14. Από την Ακαδημίας δεν διερχόταν κάποιο τραμ, μιας και την περίοδο αυτή περνούσαν όλα αμφίδρομα από την Πανεπιστημίου. Μόνο το τραμ 7 των Αμπελοκήπων είχε διέλευση από Ακαδημίας, αλλά αυτό την «έπιανε» από πιο κάτω στο ύψος της Τριλογίας. Το 1937 όπως είδαμε, και στα πλαίσια της συμπληρωματικής σύμβασης της ΗΕΜ με το κράτος, το τραμ 14 καταργείται και στη θέση του ιδρύεται η νέα γραμμή της ΗΕΜ Ε14: Μητρόπολη-Παναθήναια που καλύπτει ολόκληρη τη διαδρομή του μέχρι την Πλατ.Παναθηναίων. (το υπόλοιπο τμήμα του μέχρι τη Θων, καλύπτεται από την επέκταση του τραμ 16 από το Τέρμα Ιπποκράτους στο Τέρμα Αμπελοκήπων/περισσότερα στο Κεφάλαιο 230) Αυτό δεν αλλάζει κάτι στη δρομολόγηση του 54, μιας και οι «συμβατικές δεσμεύσεις» ισχύουν κανονικά και για την Ε14, όπως ίσχυαν και για το τραμ. Με την επαναρίθμηση του 1939, το 54 μετονομάζεται σε 51: Πλατ.Κάνιγγος-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Γκύζη, χωρίς όμως κάποια αλλαγή στη διαδρομή του.
Τελικά μετά τον Πόλεμο, και λόγω των εκτεταμένων καταστροφών που υπέστη η ΗΕΜ στην περίοδο της Κατοχής, η γραμμή Ε14 και το τραμ 16 καταργούνται εντελώς, αφήνοντας έτσι τη Χαρ.Τρικούπη, τα Εξάρχεια και τη Λεωφ.Αλεξάνδρας στα χέρια των ιδιωτών. Τότε η γραμμή 51: Πλατ.Κάνιγγος-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Γκύζη ξεκινά να διέρχεται αμφίδρομα μέσω Χαρ.Τρικούπη, (σε όλο της το μήκος) Λεωφ.Αλεξάνδρας και Ν.Γκύζη, (ήταν ακόμα αμφίδρομη στο τμήμα της από Μομφεράτου έως Αλεξάνδρας) ενώ μεταφέρει το τέρμα της στην «πάνω μεριά» της Πλατ.Γκύζη, εκεί που βρίσκεται και σήμερα. Παράλληλα, οι λεωφορειούχοι του ΚΤΕ Γκύζη αποφασίζουν να ιδρύσουν μια νέα γραμμή, (η οποία αρχικά έχει τον ίδιο αριθμό με αυτήν του Γκύζη) η οποία θα ξεκινά από Πλατ.Κάνιγγος μαζί με την αρχική 51, θα διέρχεται από τις οδούς Πατούσα, Μποτάση, Στουρνάρη, Σπ.Τρικούπη και Λεωφ.Αλεξάνδρας σε όλο της το μήκος μέχρι την οδό Πανόρμου, όπου θα στρίβει αριστερά για να τερματίσει στον Αγ.Δημήτριο Αμπελοκήπων. Η γραμμή αυτή θα ονομστεί 51: Πλατ.Κάνιγγος-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Αγ.Δημήτριος και δε θα φτάσει στη συμβολή της Αλεξάνδρας με την Κηφισίας, γιατί εκεί είναι ακόμα το Τέρμα του τραμ των Αμπελοκήπων (3/7), που συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά. Από τη συγμή αυτή το ΚΤΕ Γκύζη μετονομάζεται σε ΚΤΕ Γκύζη-Αγ.Δημητρίου.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, η γραμμή του Αγ.Δημητρίου θα αποκοπεί εντελώς από τη γραμμή του Γκύζη, (αν και παραμένει στο ίδιο ΚΤΕ) θα πάρει αρίθμηση 119: Πλατ.Κάνιγγος-Αγ.Δημήτριος Αμπελοκήπων και θα αποκτήσει δική της αφετηρία στην Πλατ.Κάνιγγος, επί της οδού Χαλκοκονδύλη. Πολύ σύντομα θα αποκτήσει και δεύτερο «κλάδο» ο οποίος και πάλι τερματίζει στον Αγ.Δημήτριο, αλλά διέρχεται εσωτερικά από Γκύζη και όχι από τη Λεωφ.Αλεξάνδρας. Οι γραμμές αυτές μέσα στα χρόνια θα υποστούν πολλές μεταβολές, για να γίνουν το 1981 τα 053: Αθήνα-Αμπελόκηποι Α΄ (μέσω Λ.Αλεξάνδρας) και 046: Αθήνα-Αμπελόκηποι Β΄ (μέσω Γκύζη). Το 053 όμως θα καταργηθεί πριν καν λειτουργήσει, αφήνοντας έτσι στον Αγ.Δημήτριο μόνο το 046, του οποίου την περαιτέρω ιστοριά θα αναλύσουμε διεξοδικά στο σχετικό κεφάλαιο.
Στο μεταξύ, στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και λόγω των εκτεταμένων αναπλάσεων/μονοδρομήσεων στο κέντρο της Αθήνας, η γραμμή 51 του Γκύζη θα υποστεί πολλαπλές μετατροπές. Αρχικά και λόγω της τελικής διαμόρφωσης της Πλατ.Κάνιγγος, η αφετηρία του θα μεταφερθεί στην οδό Τζωρτζ (εκεί που είναι και σήμερα) μαζί με τη γραμμή 50: Πλατ.Κάνιγγος-Μαράσλειο. (περισσότερα στο κεφάλαιο 022) Η Πλατ.Κάνιγγος σ’ αυτή τη φάση παίρνει τη μορφή μιας «μεγάλης ρεμίζας,» αφού πρώτον μονοδρομείται η Ακαδημίας και επεκτείνεται στη γωνία Κάνιγγος και Χαλκοκονδύλη (όπως είναι και σήμερα) και δεύτερον ο χώρος που δημιουργείται στο τρίγωνο των οδών Ακαδημίας, (το νεοδιανοιγμένο τμήμα) Κάνιγγος και Βερανζέρου καταλαμβάνεται από «πολλαπλές νησίδες» από τις οποίες ξεκινούν όλες οι γραμμές προς Μαρούσι, Κηφισιά, Εκάλη, Αγ.Στέφανο κτλ. καθώς και η γραμμή Χ του Χαλανδρίου. Η διαμόρφωση του «αφετηριακού σταθμού» ομοιάζει στη σημερινή διαμόρφωση της Πλατ.Αιγύπτου, στη βόρεια γωνία της Πατησίων με τη Λεωφ.Αλεξάνδρας, ακριβώς εκεί που ξεκινούν τα ΚΤΕΛ προς το Σούνιο. Λόγω έλλειψης χώρου λοιπόν, η αφετηρία του 51 μεταφέρεται στην οδό Τζωρτζ. Εξ αιτίας δε των μονοδρομήσεων των περισσότερων οδικών αξόνων του κέντρου, η διαδρομή του είναι πλέον μέσω Ακαδημίας, Χαρ.Τρικούπη, Λεωφ.Αλεξάνδρας και Ν.Γκύζη στην άνοδο και μέσω Ν.Γκύζη, Ιπποκράτους, Διγενή Ακρίτα, Ζωοδόχου Πηγής, Σόλωνος και Καποδιστρίου στην κάθοδο. Θα είναι δε η πρώτη φορά που θα διέλθει λεωφορείο από ολόκληρο το μήκος της Ζωοδόχου Πηγής, από τότε που καταργήθηκε η γραμμή 39: Φειδίου-Κάτω Πολύγωνο, λίγο πριν τον Πόλεμο! (περισσότερες λεπτομέρειες για τη γραμμή αυτή στο κεφάλαιο για το 224, του οποίου αποτελεί μακρινό πρόγονο)
Στις 18 Ιουνίου του 1969 και στα πλαίσια εκτεταμένων αλλαγών που επέβαλλε η Δικτατορία, ώστε να «ανακουφιστεί» το κέντρο από τις αφετηρίες των λεωφορείων, η γραμμή 51 του Γκύζη συνενώνεται με τη γραμμή 41 των Άνω Ιλισίων, (περισσότερες πληροφορίες για τη γραμμή στα Κεφάλαια για τα 220/221, των οποίων αποτελεί πρόγονο) δημιουργώντας έτσι το διακεντρικό 51/41: Γκύζη-Άνω Ιλίσια. Η «συνδετική» του διαδρομή είναι από τη Ζωοδόχου Πηγής αριστερά στην Ακαδημίας προς Άνω Ιλίσια και από τη Σόλωνος (μέσω της οποίας επέστρεφε τότε το 41 στην Ακαδημία) δεξιά στη Χαρ.Τρικούπη. Η διαρρύθμιση αυτή αποδεικνύεται τελικά πολύ καλή για τα Άνω Ιλίσια, μιας που συνδέονται πια με μεγαλύτερο κομμάτι του κέντρου απ’ ό,τι πριν που είχαν αφετηρία στην Ακαδημίας, αλλά πολύ κακό για το Γκύζη που χάνει την «παραδοσιακή» του σύνδεση με την Πλατ.Κάνιγγος και κατ’ επέκταση την Ομόνοια. Το «διακεντρικό» θα επιζήσει της Δικτατορίας και θα καταργηθεί (μάλλον) στα μέσα της δεκαετίας του ’70, όπου το 51 θα επιστρέψει στην αρχική του διαδρομή και αφετηρία, στην οδό Τζωρτζ.
Με το νέο σύστημα αρίθμησης του 1981, το 51 θα μετονομαστεί σε 021: Αθήνα-Γκύζη, χωρίς όμως αλλαγή στη διαδρομή ή στην αφετηρία του. Αυτές θα συμβούν τρία χρόνια μετά, όταν σε μια από τις πρώτες απόπειρες εφαρμογής του συστήματος «κορμοί-τοπικά», όλες οι γραμμές από τη «ρεμίζα» της Πλατ.Κάνιγγος θα φύγουν, αφήνοντας έτσι το χώρο ελεύθερο να διαμορφωθεί όπως είναι και σήμερα, με την παράλληλη πεζοδρόμηση των τμημάτων της Χαλκοκονδύλη και της Βερανζέρου και την Ακαδημίας να διατρέχει το χώρο της «διευρυμένης πλατείας» που υπάρχει ακόμα. Οι γραμμές προς τα «υπερ-βόρεια» Προάστια (Αγ.Στέφανος, Δροσία, Κρυονέρι κτλ) θα γίνουν τοπικές στο Ζηρίνειο, οι γραμμές προς τις περιοχές της Κηφισιάς (Αδάμες, Πολιτεία κτλ) θα γίνουν τοπικές στην Πλατ.Πλατάνου, ενώ θα ιδρυθούν δύο νέες γραμμές-κορμοί, τα 538: Κάνιγγος-Κηφισιά και 539: Κάνιγγος-Μαρούσι-Κηφισία με αφετηρία επί της οδού Κάνιγγος στη συμβολή της με την οδό Καποδιστρίου. Οι γραμμές προς Μαρούσι (527) και Άνω Πεύκη (501) θα μείνουν, αλλά πλέον με αφετηρία στην οδό Κάνιγγος, λίγο πιο πίσω από τα 538/539, ενώ οι γραμμές του Πολυδρόσου (401) και Κάτω Χαλανδρίου (404) μεταφέρονται στην οδό Τζωρτζ, στην αφετηρία του 021! Οι γραμμές 022: Αθήνα-Μαράσλειο και 023: Αθήνα-Λυκαβηττός (απόγονοι του παλιού «50») που εως το 1984 συνέχιζαν να έχουν κοινή αφετηρία με το 021, μεταφέρονται στην οδό Χαλκοκονδύλη (μεταξύ Κάνιγγος και Πατησίων) και στο ίδιο σημείο τοποθετούνται και οι αφετηρίες των γραμμών Μεταμόρφωσης (402) και Αγ.Παρασκευής.(403) Η Αφετηρία του 021 μεταφέρεται στην οδό Κάνιγγος (εκεί που μέχρι πρότινος ήταν η αφετηρία του Α7), «εγκαινιάζοντας» έτσι για πρώτη φορά το σημείο από το οποίο ξεκινούσε ο «Κορμός της Κηφισιάς» για 30 περίπου χρόνια!
Πολύ σύντομα όμως η διαρρύθμιση αυτή θα προκαλέσει τον «υπερκορεσμό» της οδού Κάνιγγος, αφού τα 021/538/539 είναι από τις συχνότερες γραμμές του δικτύου και στις αφετηρίες τους προκαλείται το «αδιαχώρητο.» Παρόμοιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και στην οδό Χαλκοκονδύλη οι γραμμές 022/023/402/403 που επιπλέον πρέπει να συνυπάρξουν με την τεράστια ροή των οχημάτων προς την Ακαδημίας, που θα προκαλούσε κυκλοφοριακή συμφόρηση κι από μόνη της! Έτσι το 1985, οι αφετηρίες των 402/403 μεταφέρονται στην οδό Τζωρτζ, (μαζί με τα 401/404) τα 022/023 συνενώνονται με τη γραμμή 038: Αθήνα-Ν.Κυψέλη στις διακεντρικές 022: Ν.Κυψέλη-Μαράσλειος και 023: Ν.Κυψέλη-Λυκαβηττός, (περισσότερα στα κεφάλαια 022/060) το 021 μεταφέρεται στην οδό Στουρνάρη, (με διαδρομή στην άνοδο μέσω των οδών Κάνιγγος και Ακαδημίας και στην κάθοδο μέσω των οδών Σόλωνος και Μποτάση) ενώ τα 538/539 μεταφέρονται στην πρώην αφετηρία του 021, δηλαδή στο σημείο απ’ όπου μέχρι πριν λίγα χρόνια ξεκινούσε το Α7. Την ίδια περίοδο και λογω της μονοδρόμησης της Ν.Γκύζη από τη Μομφεράττου έως τη Λεωφ.Αλεξάνδρας, δημιουργείται στην άνοδο η σημερινή διαδρομή, δηλαδή μέσω Χαρ.Τρικούπη, Ι.Βαρβάκη και Μομφεράτου.
Η γραμμή θα παραμείνει σ’ αυτή την κατάσταση μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου 1995, όταν στα πλαίσια της «πρώτης φάσης» της μαζικής εφαρμογής του συστήματος των κορμών στην Αθήνα και με την ίδρυση των κορμών Α6: Χαλάνδρι(Εθν.Αντιστάσεως) και Α6: Χαλάνδρι(Σίδερα), οι γραμμές του Χαλανδρίου (401/402/403) και Κάτω Χαλανδρίου (404) γίνονται τοπικές «αφήνοντας» έτσι την αφετηρία στη Τζωρτζ ελεύθερη για να επιστρέψει το 021. Παρ’ όλα αυτά συνεχίζει να διέρχεται από Μποτάση και Στουρνάρη, λόγω δυσκολίας διέλευσης των Magirus από τη γωνία Τζωρτζ και Καποδιστρίου. Λίγα χρόνια μετά και λόγω του ανεξέλεγκτου πια παρκαρίσματος των αυτοκινήτων στη Ζωοδόχου Πηγής, υιοθετείται η σημερινή διαδρομή στην κάθοδο, δηλαδή μέσω Ιπποκράτους και Σόλωνος. Το 2000 και στα πλαίσια της έναρξης των εργασιών για το νέο υπόγειο πάρκινγκ στην Πλατ.Κάνιγγος, το 021 επιστρέφει στην παλιά του αφετηρία στη Στουρνάρη, παίρνοντας μαζί του και το 046 το οποίο στο μεταξύ επίσης είχε αφετηρία στη Τζωρτζ, λίγο πίσω από το 021. Θα επιστρέψει στη Τζωρτζ το Οκτώβριο του 2005, ως 021: Κάνιγγος-Γκύζη πια, μαζί με τις γραμμές 601 και 603 που λίγους μόλις μήνες πριν μεταφέρθηκαν εκεί από την Ακαδημία. Η διέλευσή του γίνεται ξανά – μετά από 20 περίπου χρόνια – μέσω των οδών Σόλωνος και Καποδιστρίου, μιας και η γραμμή τώρα φιλοξενεί λεωφορεία midi, που διέρχονται από τη στροφή Καποδιστρίου/Τζωρτζ με μεγάλη ευκολία. Τελικά το 2010 οι γραμμές 601 και 603 θα καταργηθούν (βλέπε Κεφάλαια 651/653) αφήνοντας έτσι το 021 μόνο του στη Τζωρτζ, όπως είναι και σήμερα…
Τελικά δεν ήταν και τόσο μικρή ε;
Εύχομαι να το απολαύσετε, όσο και το προηγούμενο! Εδώ βέβαια είναι λίγο πιο δύσκολα τα πράγματα, γιατί αφ' ενός έχω να γράψω για 300 ΓΡΑΜΜΕΣ (!!!!!) και αφ' ετέρου γιατί ενώ στα τρόλεϊ και τα τραμ τα πράγματα είναι λίγο πολύ συγκεκριμένα (λόγω σταθερής υποδομής και εναερίου) και με πολύ λίγες επεκτάσεις μέσα στα χρόνια (παρά μόνο "συνενώσεις" σε διακεντρικά) στα λεωφορεία γίνεται το ΑΚΡΙΒΩΣ ΑΝΤΙΘΕΤΟ! Δηλαδή συνεχείς αλλαγές διαδρομών, αλλαγές αφετηρίας, συγχωνεύσεις, διαιρέσεις, επεκτάσεις, Παλαιό Τέρμα, Νεό Τέρμα, Νεο Παλ.Τέρμα, Άνω Νέο Παλ.Τέρμα και δε συμμαζεύεται!! Το άλλο πρόβλημα είναι η ηλικία μου. Γεννήθηκα το σωτήριο έτος 1981, (ναι ναι μαζί με τη νέα αρίθμηση!!) κάτι που σημαίνει ότι γύρισα για πρώτη φορά ΟΛΟΚΛΗΡΟ το δίκτυο σε ηλικία 14 ετών το 1995, όταν θεσπίστηκε το σύστημα κορμοί-τοπικά. Από εκεί και μετά έχω πολύ σαφείς αναμνήσεις για όλες τις περιοχές και τις γραμμές τους, αλλά πριν... θυμάμαι πολύ ξεκάθαρα τι γινόταν στο κέντρο της Αθήνας, καθώς και στις "κοντινές" μου περιοχές, (μένω Αγ.Αναργύρους) όπως το Ίλιον, η Ν.Ιωνία, το Χαλάνδρι, το Περιστέρι, το Χαϊδάρι, ο Πειραιάς κτλ. Ή τις περιοχές γύρω από τη χάραξη του ηλεκτρικού π.χ. Αλλά σε κάτι μέρη όπως η Αργυρούπολη, η Γλυφάδα, το Ελληνικό, η Νέα Ερυθραία, η Εκάλη κτλ. πήγα για πρώτη φορά μετά το 1995, όπου ήδη είχε διαμορφωθεί το σύστημα των τοπικών! (αν εξαιρέσουμε μια βόλτα στην Άνω Γλυφάδα με Ikarus και μια στη Ροδόπολη με το Δεινόσαυρο του 518!! )Να ας πούμε δεν έχω ιδέα σχετικά με τη χάραξη των ακτινικών σε Αργυρούπολη, Ελληνικό και Γλυφάδα πριν το '95! Ξέρω ότι στη δεκαετία του '80 έγινε μια πρώτη προσπάθεια εφαρμογής των κορμών όταν καταργήθηκαν τα ακτινικά της Αργυρούπολης(104/154) και των Σουρμένων (215/216) κι ότι στη θέση τους ιδρύθηκαν τα 159: Αθήνα-Αργυρούπολη και 236: Αθήνα-Σούρμενα, που είχαν ακριβώς τη μετέπειτα διαδρομή των Α4 και Β4 αντίστοιχα, με τη διαφορά ότι τερμάτιζαν και τα δύο στον Αγ.Τρύφωνα. Η απόπειρα ήταν μάλλον αποτυχημένη και λίγους μήνες (ή μέρες) μετά τα ακτινικά επέστρεψαν στη θέση τους στο Ζάππειο, αλλά παράλληλα συνέχισαν να λειτουργούν και τα 159/236 μέχρι το 1995 που ξανακαταργήθηκαν (για τα καλά αυτή τη φορά) τα ακτινικά και τα 159/236 έγιναν τα Α4/Β4. Αυτό για μένα σημαίνει ότι α) τα ακτινικά της Αργυρούπολης διέρχονταν απο τη Λ.Κύπρου (αφού από εκεί διερχόταν και το 159 που τα "αντικατέστησε") αλλά τερμάτιζαν στον Αγ.Τρύφωνα; Ή κάπου στο ύψος της 8ης Αργυρούπολης που είναι και τα όρια του Δήμου; β) Αφού τα παλιά 215/216 "αντικαταστάθηκαν" απο το 236, τουλάχιστον ένα από τα δύο πρέπει να είχε τη μετέπειτα διαδρομή του 236, δηλαδή μέσω Μαρ.Γερουλάνου, Τριπόλεως κτλ. Ισχύει; Και το άλλο από που διερχόταν; Η λογική λέει μέσω Βουλιαγμένης και Ιασωνίδου. Είναι όμως έτσι;
Ή τα λεωφορεία της Άνω Γλυφάδας. Τα (λίγα) στοιχεία που έχω μου λένε ότι το 121 περνούσε από Παλ.Βουλιαγμένης (Σοφίας Βέμπο), Α.Παπανδρέου, Βουλιαγμένης και Γρηγ.Λαμπράκη, στρίβοντας αριστερά στην Αγ.Νικολάου και τερματίζοντας κάπου στην οδό Ξάνθου, το 129 έκανε την ίδια διαδρομή με το 121, αλλά συνέχιζε ευθεία στη Γρηγ.Λαμπράκη και τερμάτιζε στην Πλατ.Γλυφάδας και το 128 έκανε την "κλασσική" διαδρομή μέσω Βουλιαγμένης και Καράγιωργα. Είναι όμως έτσι; Ίδιες απορίες έχω και για Κηφισιά/Ν.Ερυθραία. Ξέρω πχ ότι υπήρχε η αρχική γραμμή 517: Πειραιάς-Ν.Ερυθραία η οποία το 1989 αντικαταστάθηκε από το 550: Δέλτα Φαλήρου-Κηφισιά και το 551: Κηφισιά-Ν.Ερυθραία. Το 551 υποτίθεται καταργήθηκε γιατί ιδρύθηκε το 560 που "κάλυπτε" εν μέρει τη διαδρομή του. Είναι όμως δυνατόν; Μου φαίνεται τουλάχιστον κωμικό να φανταστώ τους Δεινοσαύρους του 517 στη σημερινή χάραξη του 560...
Όπως καταλαβαίνετε, εδώ θα χρειαστώ τη βοήθειά σας!
Όχι στην αρχή, γιατί θα ξεκινήσω από το 021 και όλες οι γραμμές του κλάδου "0" είναι στο κέντρο της Αθήνας και τις θυμάμαι πολύ καλά, αλλά από το "1" και μετά. Αν κάποιος γνωρίζει κάτι σχετικό με τις ερωτήσεις που διατύπωσα παραπάνω αλλά και οτιδήποτε σχετικό με τις περιοχές αυτές όσον αφορά την περίοδο 1981-1995, αλλά και πιο πριν, ας μου στείλει ένα pm ή ας τα γράψει εδώ κατευθείαν. Ευχαριστώ πολύ. Ας αρχίσουμε όμως με κάτι που το θυμάμαι μια χαρά... Εnjoy!!
021: ΚΑΝΙΓΓΟΣ-ΓΚΥΖΗ
Ιδρύθηκε γύρω στα 1930 ως 54: Πλατ.Κάνιγγος-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Γκύζη και είναι από τις γραμμές με τις λιγότερες αλλαγές μέσα στα χρόνια, αν αναλογιστεί κανείς τα 80 + χρόνια της ιστορίας της. Αφετηρία είχε στη Βερανζέρου στην Πλατ.Κάνιγγος, διαδρομή αμφίφρομα μέσω των οδών Ακαδημίας, Ζωοδόχου Πηγής, Αραχώβης, Χαρ.Τρικούπη, Ι.Βαρβάκη, Λομβάρδου και Ν.Γκύζη, τερματίζοντας στο κάτω μέρος της Πλατ.Γκύζη, στη σημερινή διασταύρωση της Ν.Γκύζη με την Αγ.Αθανασίου. (έχει ακόμα «πλάτωμα» σε εκείνο το σημείο) Η Πλατ.Κάνιγγος εκείνη την περίοδο ήταν ακόμα τετράγωνη και περιβάλλετο από τις οδούς Βερανζέρου, Τζωρτζ, Χαλκοκονδύλη και Κάνιγγος με μια μικρή κυκλική πλατεία στο μέσο αυτού του ανοίγματος. Η Ακαδημίας ξεκινούσε ουσιαστικά από τη γωνία των Βερανζέρου και Τζωρτζ, χωρίς να φτάνει όπως σήμερα στη γωνία Κάνιγγος και Χαλκοκονδύλη. (άλλωστε στο σημείο που αργότερα διανοίχτηκε το τμήμα αυτό βρισκόταν τότε η κυκλική πλατεία) Το 54 λοιπόν ξεκινούσε από τη νότια πλευρά της πλατείας, επί της οδού Βερανζέρου.
Φυσικά η αρχική του περιπορεία οφειλόταν στο γεγονός ότι η Χαρ.Τρικούπη από την Πανεπιστημίου μέχρι την Ανδρ.Μεταξά, αλλά ΚΑΙ η Λεωφ.Αλεξάνδρας ήταν πάνω στη χάραξη του τραμ 14 της ΗΕΜ: «Χαρ.Τρικούπη-Σπ.Τρικούπη-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Θων» που αναλύσαμε στο κεφάλαιο 14. Από την Ακαδημίας δεν διερχόταν κάποιο τραμ, μιας και την περίοδο αυτή περνούσαν όλα αμφίδρομα από την Πανεπιστημίου. Μόνο το τραμ 7 των Αμπελοκήπων είχε διέλευση από Ακαδημίας, αλλά αυτό την «έπιανε» από πιο κάτω στο ύψος της Τριλογίας. Το 1937 όπως είδαμε, και στα πλαίσια της συμπληρωματικής σύμβασης της ΗΕΜ με το κράτος, το τραμ 14 καταργείται και στη θέση του ιδρύεται η νέα γραμμή της ΗΕΜ Ε14: Μητρόπολη-Παναθήναια που καλύπτει ολόκληρη τη διαδρομή του μέχρι την Πλατ.Παναθηναίων. (το υπόλοιπο τμήμα του μέχρι τη Θων, καλύπτεται από την επέκταση του τραμ 16 από το Τέρμα Ιπποκράτους στο Τέρμα Αμπελοκήπων/περισσότερα στο Κεφάλαιο 230) Αυτό δεν αλλάζει κάτι στη δρομολόγηση του 54, μιας και οι «συμβατικές δεσμεύσεις» ισχύουν κανονικά και για την Ε14, όπως ίσχυαν και για το τραμ. Με την επαναρίθμηση του 1939, το 54 μετονομάζεται σε 51: Πλατ.Κάνιγγος-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Γκύζη, χωρίς όμως κάποια αλλαγή στη διαδρομή του.
Τελικά μετά τον Πόλεμο, και λόγω των εκτεταμένων καταστροφών που υπέστη η ΗΕΜ στην περίοδο της Κατοχής, η γραμμή Ε14 και το τραμ 16 καταργούνται εντελώς, αφήνοντας έτσι τη Χαρ.Τρικούπη, τα Εξάρχεια και τη Λεωφ.Αλεξάνδρας στα χέρια των ιδιωτών. Τότε η γραμμή 51: Πλατ.Κάνιγγος-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Γκύζη ξεκινά να διέρχεται αμφίδρομα μέσω Χαρ.Τρικούπη, (σε όλο της το μήκος) Λεωφ.Αλεξάνδρας και Ν.Γκύζη, (ήταν ακόμα αμφίδρομη στο τμήμα της από Μομφεράτου έως Αλεξάνδρας) ενώ μεταφέρει το τέρμα της στην «πάνω μεριά» της Πλατ.Γκύζη, εκεί που βρίσκεται και σήμερα. Παράλληλα, οι λεωφορειούχοι του ΚΤΕ Γκύζη αποφασίζουν να ιδρύσουν μια νέα γραμμή, (η οποία αρχικά έχει τον ίδιο αριθμό με αυτήν του Γκύζη) η οποία θα ξεκινά από Πλατ.Κάνιγγος μαζί με την αρχική 51, θα διέρχεται από τις οδούς Πατούσα, Μποτάση, Στουρνάρη, Σπ.Τρικούπη και Λεωφ.Αλεξάνδρας σε όλο της το μήκος μέχρι την οδό Πανόρμου, όπου θα στρίβει αριστερά για να τερματίσει στον Αγ.Δημήτριο Αμπελοκήπων. Η γραμμή αυτή θα ονομστεί 51: Πλατ.Κάνιγγος-Λεωφ.Αλεξάνδρας-Αγ.Δημήτριος και δε θα φτάσει στη συμβολή της Αλεξάνδρας με την Κηφισίας, γιατί εκεί είναι ακόμα το Τέρμα του τραμ των Αμπελοκήπων (3/7), που συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά. Από τη συγμή αυτή το ΚΤΕ Γκύζη μετονομάζεται σε ΚΤΕ Γκύζη-Αγ.Δημητρίου.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, η γραμμή του Αγ.Δημητρίου θα αποκοπεί εντελώς από τη γραμμή του Γκύζη, (αν και παραμένει στο ίδιο ΚΤΕ) θα πάρει αρίθμηση 119: Πλατ.Κάνιγγος-Αγ.Δημήτριος Αμπελοκήπων και θα αποκτήσει δική της αφετηρία στην Πλατ.Κάνιγγος, επί της οδού Χαλκοκονδύλη. Πολύ σύντομα θα αποκτήσει και δεύτερο «κλάδο» ο οποίος και πάλι τερματίζει στον Αγ.Δημήτριο, αλλά διέρχεται εσωτερικά από Γκύζη και όχι από τη Λεωφ.Αλεξάνδρας. Οι γραμμές αυτές μέσα στα χρόνια θα υποστούν πολλές μεταβολές, για να γίνουν το 1981 τα 053: Αθήνα-Αμπελόκηποι Α΄ (μέσω Λ.Αλεξάνδρας) και 046: Αθήνα-Αμπελόκηποι Β΄ (μέσω Γκύζη). Το 053 όμως θα καταργηθεί πριν καν λειτουργήσει, αφήνοντας έτσι στον Αγ.Δημήτριο μόνο το 046, του οποίου την περαιτέρω ιστοριά θα αναλύσουμε διεξοδικά στο σχετικό κεφάλαιο.
Στο μεταξύ, στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και λόγω των εκτεταμένων αναπλάσεων/μονοδρομήσεων στο κέντρο της Αθήνας, η γραμμή 51 του Γκύζη θα υποστεί πολλαπλές μετατροπές. Αρχικά και λόγω της τελικής διαμόρφωσης της Πλατ.Κάνιγγος, η αφετηρία του θα μεταφερθεί στην οδό Τζωρτζ (εκεί που είναι και σήμερα) μαζί με τη γραμμή 50: Πλατ.Κάνιγγος-Μαράσλειο. (περισσότερα στο κεφάλαιο 022) Η Πλατ.Κάνιγγος σ’ αυτή τη φάση παίρνει τη μορφή μιας «μεγάλης ρεμίζας,» αφού πρώτον μονοδρομείται η Ακαδημίας και επεκτείνεται στη γωνία Κάνιγγος και Χαλκοκονδύλη (όπως είναι και σήμερα) και δεύτερον ο χώρος που δημιουργείται στο τρίγωνο των οδών Ακαδημίας, (το νεοδιανοιγμένο τμήμα) Κάνιγγος και Βερανζέρου καταλαμβάνεται από «πολλαπλές νησίδες» από τις οποίες ξεκινούν όλες οι γραμμές προς Μαρούσι, Κηφισιά, Εκάλη, Αγ.Στέφανο κτλ. καθώς και η γραμμή Χ του Χαλανδρίου. Η διαμόρφωση του «αφετηριακού σταθμού» ομοιάζει στη σημερινή διαμόρφωση της Πλατ.Αιγύπτου, στη βόρεια γωνία της Πατησίων με τη Λεωφ.Αλεξάνδρας, ακριβώς εκεί που ξεκινούν τα ΚΤΕΛ προς το Σούνιο. Λόγω έλλειψης χώρου λοιπόν, η αφετηρία του 51 μεταφέρεται στην οδό Τζωρτζ. Εξ αιτίας δε των μονοδρομήσεων των περισσότερων οδικών αξόνων του κέντρου, η διαδρομή του είναι πλέον μέσω Ακαδημίας, Χαρ.Τρικούπη, Λεωφ.Αλεξάνδρας και Ν.Γκύζη στην άνοδο και μέσω Ν.Γκύζη, Ιπποκράτους, Διγενή Ακρίτα, Ζωοδόχου Πηγής, Σόλωνος και Καποδιστρίου στην κάθοδο. Θα είναι δε η πρώτη φορά που θα διέλθει λεωφορείο από ολόκληρο το μήκος της Ζωοδόχου Πηγής, από τότε που καταργήθηκε η γραμμή 39: Φειδίου-Κάτω Πολύγωνο, λίγο πριν τον Πόλεμο! (περισσότερες λεπτομέρειες για τη γραμμή αυτή στο κεφάλαιο για το 224, του οποίου αποτελεί μακρινό πρόγονο)
Στις 18 Ιουνίου του 1969 και στα πλαίσια εκτεταμένων αλλαγών που επέβαλλε η Δικτατορία, ώστε να «ανακουφιστεί» το κέντρο από τις αφετηρίες των λεωφορείων, η γραμμή 51 του Γκύζη συνενώνεται με τη γραμμή 41 των Άνω Ιλισίων, (περισσότερες πληροφορίες για τη γραμμή στα Κεφάλαια για τα 220/221, των οποίων αποτελεί πρόγονο) δημιουργώντας έτσι το διακεντρικό 51/41: Γκύζη-Άνω Ιλίσια. Η «συνδετική» του διαδρομή είναι από τη Ζωοδόχου Πηγής αριστερά στην Ακαδημίας προς Άνω Ιλίσια και από τη Σόλωνος (μέσω της οποίας επέστρεφε τότε το 41 στην Ακαδημία) δεξιά στη Χαρ.Τρικούπη. Η διαρρύθμιση αυτή αποδεικνύεται τελικά πολύ καλή για τα Άνω Ιλίσια, μιας που συνδέονται πια με μεγαλύτερο κομμάτι του κέντρου απ’ ό,τι πριν που είχαν αφετηρία στην Ακαδημίας, αλλά πολύ κακό για το Γκύζη που χάνει την «παραδοσιακή» του σύνδεση με την Πλατ.Κάνιγγος και κατ’ επέκταση την Ομόνοια. Το «διακεντρικό» θα επιζήσει της Δικτατορίας και θα καταργηθεί (μάλλον) στα μέσα της δεκαετίας του ’70, όπου το 51 θα επιστρέψει στην αρχική του διαδρομή και αφετηρία, στην οδό Τζωρτζ.
Με το νέο σύστημα αρίθμησης του 1981, το 51 θα μετονομαστεί σε 021: Αθήνα-Γκύζη, χωρίς όμως αλλαγή στη διαδρομή ή στην αφετηρία του. Αυτές θα συμβούν τρία χρόνια μετά, όταν σε μια από τις πρώτες απόπειρες εφαρμογής του συστήματος «κορμοί-τοπικά», όλες οι γραμμές από τη «ρεμίζα» της Πλατ.Κάνιγγος θα φύγουν, αφήνοντας έτσι το χώρο ελεύθερο να διαμορφωθεί όπως είναι και σήμερα, με την παράλληλη πεζοδρόμηση των τμημάτων της Χαλκοκονδύλη και της Βερανζέρου και την Ακαδημίας να διατρέχει το χώρο της «διευρυμένης πλατείας» που υπάρχει ακόμα. Οι γραμμές προς τα «υπερ-βόρεια» Προάστια (Αγ.Στέφανος, Δροσία, Κρυονέρι κτλ) θα γίνουν τοπικές στο Ζηρίνειο, οι γραμμές προς τις περιοχές της Κηφισιάς (Αδάμες, Πολιτεία κτλ) θα γίνουν τοπικές στην Πλατ.Πλατάνου, ενώ θα ιδρυθούν δύο νέες γραμμές-κορμοί, τα 538: Κάνιγγος-Κηφισιά και 539: Κάνιγγος-Μαρούσι-Κηφισία με αφετηρία επί της οδού Κάνιγγος στη συμβολή της με την οδό Καποδιστρίου. Οι γραμμές προς Μαρούσι (527) και Άνω Πεύκη (501) θα μείνουν, αλλά πλέον με αφετηρία στην οδό Κάνιγγος, λίγο πιο πίσω από τα 538/539, ενώ οι γραμμές του Πολυδρόσου (401) και Κάτω Χαλανδρίου (404) μεταφέρονται στην οδό Τζωρτζ, στην αφετηρία του 021! Οι γραμμές 022: Αθήνα-Μαράσλειο και 023: Αθήνα-Λυκαβηττός (απόγονοι του παλιού «50») που εως το 1984 συνέχιζαν να έχουν κοινή αφετηρία με το 021, μεταφέρονται στην οδό Χαλκοκονδύλη (μεταξύ Κάνιγγος και Πατησίων) και στο ίδιο σημείο τοποθετούνται και οι αφετηρίες των γραμμών Μεταμόρφωσης (402) και Αγ.Παρασκευής.(403) Η Αφετηρία του 021 μεταφέρεται στην οδό Κάνιγγος (εκεί που μέχρι πρότινος ήταν η αφετηρία του Α7), «εγκαινιάζοντας» έτσι για πρώτη φορά το σημείο από το οποίο ξεκινούσε ο «Κορμός της Κηφισιάς» για 30 περίπου χρόνια!
Πολύ σύντομα όμως η διαρρύθμιση αυτή θα προκαλέσει τον «υπερκορεσμό» της οδού Κάνιγγος, αφού τα 021/538/539 είναι από τις συχνότερες γραμμές του δικτύου και στις αφετηρίες τους προκαλείται το «αδιαχώρητο.» Παρόμοιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και στην οδό Χαλκοκονδύλη οι γραμμές 022/023/402/403 που επιπλέον πρέπει να συνυπάρξουν με την τεράστια ροή των οχημάτων προς την Ακαδημίας, που θα προκαλούσε κυκλοφοριακή συμφόρηση κι από μόνη της!
Έτσι το 1985, οι αφετηρίες των 402/403 μεταφέρονται στην οδό Τζωρτζ, (μαζί με τα 401/404) τα 022/023 συνενώνονται με τη γραμμή 038: Αθήνα-Ν.Κυψέλη στις διακεντρικές 022: Ν.Κυψέλη-Μαράσλειος και 023: Ν.Κυψέλη-Λυκαβηττός, (περισσότερα στα κεφάλαια 022/060) το 021 μεταφέρεται στην οδό Στουρνάρη, (με διαδρομή στην άνοδο μέσω των οδών Κάνιγγος και Ακαδημίας και στην κάθοδο μέσω των οδών Σόλωνος και Μποτάση) ενώ τα 538/539 μεταφέρονται στην πρώην αφετηρία του 021, δηλαδή στο σημείο απ’ όπου μέχρι πριν λίγα χρόνια ξεκινούσε το Α7. Την ίδια περίοδο και λογω της μονοδρόμησης της Ν.Γκύζη από τη Μομφεράττου έως τη Λεωφ.Αλεξάνδρας, δημιουργείται στην άνοδο η σημερινή διαδρομή, δηλαδή μέσω Χαρ.Τρικούπη, Ι.Βαρβάκη και Μομφεράτου.Η γραμμή θα παραμείνει σ’ αυτή την κατάσταση μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου 1995, όταν στα πλαίσια της «πρώτης φάσης» της μαζικής εφαρμογής του συστήματος των κορμών στην Αθήνα και με την ίδρυση των κορμών Α6: Χαλάνδρι(Εθν.Αντιστάσεως) και Α6: Χαλάνδρι(Σίδερα), οι γραμμές του Χαλανδρίου (401/402/403) και Κάτω Χαλανδρίου (404) γίνονται τοπικές «αφήνοντας» έτσι την αφετηρία στη Τζωρτζ ελεύθερη για να επιστρέψει το 021. Παρ’ όλα αυτά συνεχίζει να διέρχεται από Μποτάση και Στουρνάρη, λόγω δυσκολίας διέλευσης των Magirus από τη γωνία Τζωρτζ και Καποδιστρίου. Λίγα χρόνια μετά και λόγω του ανεξέλεγκτου πια παρκαρίσματος των αυτοκινήτων στη Ζωοδόχου Πηγής, υιοθετείται η σημερινή διαδρομή στην κάθοδο, δηλαδή μέσω Ιπποκράτους και Σόλωνος. Το 2000 και στα πλαίσια της έναρξης των εργασιών για το νέο υπόγειο πάρκινγκ στην Πλατ.Κάνιγγος, το 021 επιστρέφει στην παλιά του αφετηρία στη Στουρνάρη, παίρνοντας μαζί του και το 046 το οποίο στο μεταξύ επίσης είχε αφετηρία στη Τζωρτζ, λίγο πίσω από το 021. Θα επιστρέψει στη Τζωρτζ το Οκτώβριο του 2005, ως 021: Κάνιγγος-Γκύζη πια, μαζί με τις γραμμές 601 και 603 που λίγους μόλις μήνες πριν μεταφέρθηκαν εκεί από την Ακαδημία. Η διέλευσή του γίνεται ξανά – μετά από 20 περίπου χρόνια – μέσω των οδών Σόλωνος και Καποδιστρίου, μιας και η γραμμή τώρα φιλοξενεί λεωφορεία midi, που διέρχονται από τη στροφή Καποδιστρίου/Τζωρτζ με μεγάλη ευκολία. Τελικά το 2010 οι γραμμές 601 και 603 θα καταργηθούν (βλέπε Κεφάλαια 651/653) αφήνοντας έτσι το 021 μόνο του στη Τζωρτζ, όπως είναι και σήμερα…
Τελικά δεν ήταν και τόσο μικρή ε;