[TMantzas]

Οι διαδρομές στην Αρκαδία με τα πρώτα λεωφορεία

Το οδικό δίκτυο της Αρκαδίας ήταν σε άσχημη κατάσταση και η εξέλιξη στην Τρίπολη καθυστερούσε. Το ταξίδι από Αθήνα για Τρίπολη κρατούσε δυο μέρες.Η μεταφορά γινόταν με άμαξες. Η πρώτη άμαξα έπαιρνε τους επιβάτες από την Αθήνα και τους άφηνε στο Ναύπλιο.

Εκεί επιβιβάζονταν σε ιστιοπλοϊκό για να μεταφερθούν στους Μύλους. Στη συνέχεια χρησιμοποιούσαν ημιόνους αρχικά και έπειτα άμαξες για να φθάσουν στην Τρίπολη. Όταν ήρθε το 1856 άνοιξε ο δρόμος Μύλοι - Τρίπολη και εμφανίστηκαν οι λεγόμενες καρότσες. Το ταξίδι είχε μειωθεί στις δέκα ώρες από το Ναύπλιο και από Αθήνα σε τριάντα επτά ώρες.
Τα αμαξάκια που είχαν τέσσερις τροχούς και τα έσυραν δύο άλογα έκαναν και ταξίδια Τρίπολη – Αθήνα, Τρίπολη – Σπάρτη και Τρίπολη – Καλαμάτα. Κάτι ανάλογο με τα σημερινά λεωφορεία. Αυτά μπορούσαν να μεταφέρουν 6 με 8 άτομα.
Τα αμαξάκια σιγά σιγά άρχισαν να μειώνονται στις αρχές του 20ου αιώνα γιατί έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα αυτοκίνητα και οι μοτοσικλέτες ( τρίκυκλες ).
Από το 1920 είδαμε και τα πρώτα λεωφορεία. Όποιος είχε την οικονομική ευχέρεια αγόραζε μια άδεια και έκανε όποια διαδρομή ήθελε. Έπειτα από 20 χρόνια δημιουργήθηκαν τα ΚΤΕΛ τα οποία πραγματοποιούσαν τα δρομολόγια και μπήκε μία τάξη όσον αφορά τις άδειες και τις συγκοινωνίες.
Μετά το 1930 άρχισε η μεγάλη μείωση των αμαξάδων η οποία κορυφώθηκε τη δεκαετία του 40΄ και τη θέση στις μεταφορές την πήραν οι φορτηγατζήδες, οι ταξιτζήδες και τα λεωφορεία.

Το 1930 πρώτη γραμμή ήταν Τρίπολη - Μεγαλόπολη με λεωφορεία 14 θέσεων. Έπειτα Ανδρίτσαινα, Λεβίδι, Κανδήλα, Βλαχοκερασιά. Τα προϊόντα έρχονταν πιο γρήγορα πλέον από τα χωριά στην Τρίπολη μέσα σε σακιά που τοποθετούσαν πάνω στην οροφή του λεωφορείου.
Η ταλαιπωρία από τους χωματόδρομους που υπήρχαν ήταν πολύ μεγάλη. Οι οδηγοί είχαν φτυάρια και κασμά για τις κατολισθήσεις που γίνονταν, για τα χιόνια ή για να σκεπάζουν τις μεγάλες λακκούβες που υπήρχαν στους δρόμους.
Το 1937 δημιουργείται η Σύστασης Αστικών και υπεραστικών Λεωφορείων το μετέπειτα ΚΤΕΛ.

Από το 1930 έως το 1950 δημιουργούνται τα Τέσσερα Κοινά Ταμεία Διεύθυνσης Λεωφορείων.
Το 1ο ταμείο εξυπηρετούσε την Τεγέα το Άστρος, το Καστρί , τις Καρυές και τις Κολλίννες.Αφετηρία τους είχαν την οδό Μεταμορφώσεως.
Το 2ο ταμείο εξυπηρετούσε την περιοχή της Μεγαλόπολης και την Ασέα με αφετηρία την οδό Καρακάλου.
Το 3ο ταμείο εξυπηρετούσε την περιοχή της Γορτυνίας με αφετηρία την οδό 28ης Οκτωβρίου και το 4ο ταμείο εξυπηρετούσε την Αθήνα με σταθμό την Κεντρική Πλατεία, μετέπειτα ζαχαροπλαστείο Παπαγεωργάκη. Η έδρα για Αθήνα για λίγα χρόνια ήταν στο κτήριο του Παναγιώταρου πίσω από το Δικαστήριο.
Την περίοδο αυτή ο πληθυσμός αυξάνεται, οι δρόμοι βελτιώνονται και η ανάγκη για να εξυπηρετείται περισσότερος κόσμος έκανε τα μικρά λεωφορεία των 12 και 14 θέσεων να γίνουν 24 θέσεων.


Έως το 1950 βλέπουμε την χαρακτηριστική εμφάνιση του λεωφορείου που το έλεγαν << ταγαρού >>. Ήταν ένα φορτολεωφορείο που εκτελούσε τις διαδρομές από τα χωριά Βλαχοκερασιά, Κολλίνες, Μαυρίκι κ.α. προς Τρίπολη. Το όνομα το πήρε από τα πολλά ταγάρια που μετέφερε και ήταν κρεμασμένα περιμετρικά στο λεωφορείο σε τσιγκέλια. Τα ταγάρια τα έστελναν οι χωρικοί στα παιδιά τους που παρακολουθούσαν στο Γυμνάσιο Τρίπολης.

Τον Αύγουστο του 1952 με το νόμο 2119 << περί των δια λεωφορείων αυτοκινήτων συγκοινωνιών, δι΄ ού συνεστήθησαν κοινά ταμεία εισπράξεων ( ΚΤΕΛ ) εις έκαστον νομό με ωρισμένην έκαστη δικαιοδοσία >> δημιουργείται το ΚΤΕΛ ( ενώθηκαν τα τέσσερα ταμεία σε ένα ) με έδρα την Πλατεία Ανεξαρτησίας με 80 λεωφορεία.

Το Μάρτιο του 1963 για καλύτερη εξυπηρέτηση του κόσμου δημιουργούνται τα αστικά λεωφορεία.

Αρχικά το δρομολόγιο για Αθήνα ήταν 4΄30 ώρες έπειτα έγινε 3΄30 και σήμερα 2 ώρες. Η διαδρομή ήταν Στενό – Αγιωργήτικα ( με τους υπαιθρίους πωλητές τοπικών προϊόντων κυρίως σκόρδα και πατάτες)-Αχλαδόκαμπος,( περνάμε τον Κολοσούρτη όπου κάποιοι σταματούσαν στην ταβέρνα για να φάνε γίδα βραστή πάνω στη στροφή και να απολαύσουν τη θέα στον Αργολικό κόλπο) - Μύλοι με τα σουβλατζίδικα όπου έκαναν και στάση, Άργος- Χιλιομόδι, -Άγιος Βασίλειος,- Κόρινθος, -Αθήνα.

Την 1η Φεβρουαρίου 1968 με το νόμο 196360/1967 συγχωνεύτηκαν τα 45 υπεραστικά ΚΤΕΛ της Ηπειρωτικής Ελλάδας και της Κρήτης σε 8 ΚΤΕΥΛ ενώ τα υπόλοιπα 39 αστικά ΚΤΕΛ των επαρχιών και 14 νησιών διατηρήσαν την αυτοτέλεια τους.

Στην Πελοπόννησο δημιουργείται το 1ο Κ.Τ.Ε.Υ.Λ. με έδρα την Τρίπολη. Αυτή η συνένωση στα πέντε χρόνια λειτουργίας του δεν ήταν απόλυτα επιτυχής με αποτέλεσμα να αναγκαστεί το υπουργείο να λάβει νέες αποφάσεις.
Την 17η Αυγούστου 1973 με το νομοθετικό διάταγμα 102 << Συνιστώνται ενιαίοι συγκοινωνιακοί φορείς ….. μεταφορικού έργου και της παροχής μελλοντικών ανακατατάξεων τούτων >>. Έτσι δημιουργείται το ΚΤΕΛ Αρκαδίας.

Το νέο ΚΤΕΛ έπειτα από χρόνια δεκ. 70΄μεταφέρθηκε στην Πλατεία Κολοκοτρώνη στο οικόπεδο του Παπαδόπουλου.

Τα πρώτα λεωφορεία ήταν ελληνικά αμαξώματα με μηχανές από το εξωτερικό συνήθως FORD.

Ιδιοκτήτες λεωφόρων ήταν πολλοί όπως Κ. Αγγελόπουλος, Γ. Αθανασόπουλος, Σαρ. Αθανασόπουλος, Άρνος, Β. Ασσιούρας, Κ. Βασιλακόπουλος, , Γ. Γαλιώτος, Χαρ. Γεωργαλής, Μάρκος Γκουβάς, Ζαφειρόπουλος, Χαρ. Ζερβογιάννης, Β. Ζερβογιάννης, Π. Θεοφιλόπουλος, Χ. Καλομιτσίνης, Γ. Καραλής, Μελ. Κατσιαμπής, Σπ. Κατσίνης, Ευάγ. ( Αγγελής ) Κοκκώνης, Κ. Κολοκοτρώνης, Π. Κούβελας, Χαρ. Κουτσόγιωργας, Π. Λάγγας, Π. Λιαρόπουλος, Γ. Λούτος, Αντ. Μαλλίρης, Μαυροειδής, Ι. Μιχαλόπουλος, Μιχαλόπουλος ( Αβυσσινός ), Νικήτας Μπιρμπίλης, Η. Ντελόπουλο, Παγώνης, Γ. Παρασκευόπουλος, Αναστ. Παρασκευόπουλος, Ιωάννης Προκοπάκης, Θεοφ. Ράλλης, Γ. Σπυρόπουλος, Νότης Τουρνικιώτης, Β. Τσαρδίκος, Δημήτρης Φλούδας κ.α.

Δυο μεγάλοι κατασκευαστές αμαξωμάτων στην Ελλάδα με καταγωγή από την Αρκαδία ήταν ο Γ. Τουρνικιώτης Ιnternational από το 1922 με μηχανές FORD, ο Π. Ταγκαλάκης με μηχανές VW, και Μαυρούδης με τα γνωστά Reo.
Έπειτα εμφανιστήκαν και άλλες μάρκες Chevrolet, Dodge, Mercentes, Studebaker, International, Volvo, Magirus, Scania, Jmc, Osteen,

Ευχαριστώ τον κύριο Θ.Ντελόπουλο του ΚΤΕΛ Αρκαδίας για το φωτογραφικό αρχείο των λεωφορείων.

ΧΡΗΣΤΟΣ Η. ΜΗΤΣΙΑΣ

Πηγή: http://www.arcadiaportal.gr/news/oi-diad...eia-photos