25-07-2011, 11:49 PM
Σε ηλικία 89 ετών. Την Πέμπτη η κηδεία του, στον περίβολο του ομώνυμου ιδρύματός.
Στον περίβολο του Ιδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης», θα ταφεί δημοσία δαπάνη την Πέμπτη, 28 Ιουλίου, ο σκηνοθέτης Μιχάλης Κακογιάννης, σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του εκλιπόντος. Η νεκρώσιμη ακολουθία θα ψαλεί στον Ιερό Ναό Αγ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου στις 16:00.
Ο Μιχάλης Κακογιάννης οραματίστηκε έναν ξεχωριστό πολιτιστικό φορέα που σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του Ιδρύματος Κακογιάννη «διαθέτει εαυτόν στη μελέτη, την υποστήριξη και τη διάδοση των παραστατικών τεχνών, ειδικότερα του θεάτρου και του κινηματογράφου», των τεχνών, τις οποίες αγάπησε και υπηρέτησε στην Ελλάδα και το εξωτερικό, για περισσότερο από 50 χρόνια.
Ο διεθνής δημιουργός συνέστησε το κοινωφελές «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης» στα τέλη του 2003, επιθυμώντας να δημιουργήσει έναν φορέα πολιτισμού που θα διαθέτει σύγχρονα μέσα, καινοτόμες ιδέες, αλλά και καλλιτεχνική άποψη αντιπροσωπευτική της σχέσης του ίδιου με την Τέχνη.
Το Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» έθεσε και πέτυχε τον πρώτο του στόχο, τη δημιουργία του Πολιτιστικού του Κέντρου, ενός σύγχρονου κτιρίου στην οδό Πειραιώς, συνολικού εμβαδού 6.810 τ.μ, στέγη για τις δραστηριότητές του.
Στα σχέδια του Ιδρύματος είναι να προσφέρει υποτροφίες σε νέους με ταλέντο, διευρύνοντας έτσι τους καλλιτεχνικούς τους ορίζοντες και παράλληλα ενισχύοντας το καλλιτεχνικό δυναμικό της χώρας.
Ο Μιχάλης Κακογιάννης πίστευε πολύ στους νέους, στο ταλέντο τους, τις προοπτικές τους και τη δύναμή τους, και το Ίδρυμα ήταν η έμπρακτη απόδειξη αυτής της αγάπης.
Πατέρας της «Στέλλας» και του «Ζορμπά»
Πρωτοπόρος του μεταπολεμικού ελληνικού σινεμά και στη συνέχεια σκηνοθέτης διεθνών επιτυχιών, ο πατέρας της «Στέλλας» και του «Ζορμπά», αρνήθηκε το Χόλυγουντ για τον κινηματογράφο και το θέατρο της ποιότητας. Ένα πλούσιο καλλιτεχνικό έργο και ένα κοινωφελές ίδρυμα για τη μελέτη και διάδοση των δύο τεχνών είναι η παρακαταθήκη, που ο Μιχάλης Κακογιάννης υπηρέτησε με λατρεία και πάθος.
Γεννημένος στη Λεμεσό της Κύπρου τον Ιούλιο του 1922, έζησε στις πρωτεύουσες του κόσμου «ως πλάνητας με προίκα και εφόδιο την ελληνικότητα, που έφερα μέσα μου, αρετή όντως», όπως περιγράφει ο ίδιος στη βιογραφία του με τίτλο «Σε πρώτο πλάνο», που έγραψε ο δημοσιογράφος Χρήστος Σιάφκος.
Σπούδασε Νομική στην Αγγλία και πήρε το δίπλωμά του. Εκεί, όμως, έβαλε τις ρίζες για τη μετέπειτα καριέρα του. Τα πρώτα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου, ο νεαρός Κακογιάννης εργαζόταν στο BBC εμψυχώνοντας με τις εκπομπές του τους υπόδουλους Έλληνες, ενώ διδασκόταν σκηνοθεσία θεάτρου στο Ολντ Βικ.
Παράλληλα, άρχισε να δουλεύει επαγγελματικά ως ηθοποιός με κορύφωση την εμφάνισή του στον πρωταγωνιστικό ρόλο του «Καλιγούλα», ρόλο για τον οποίο τον επέλεξε ο ίδιος ο Αλμπέρ Καμί και τον σκηνοθέτησε ο Αλέξης Σολομός, που επίσης τότε ζούσε στο Λονδίνο. Ήταν οι συμπτώσεις εκείνη την εποχή, που καθόρισαν τη ζωή του. Το γεγονός ότι γνωρίστηκε με τον Δημήτρη Χορν, που φιλοξένησε στο Λονδίνο κι ακόμα ότι ο Νάνος Βαλαωρίτης του υπέβαλε την ιδέα να γράψει το πρώτο του σενάριο με βάση την «Ερόικα» του Κοσμά Πολίτη, που έγινε ταινία πολύ αργότερα. Η γνωριμία του με τον Χορν και η σχέση τους, που συνεχίστηκε και στην Αθήνα, τον έφερε κοντά και στην Έλλη Λαμπέτη. Έτσι «γεννήθηκε» το «Κυριακάτικο ξύπνημα».
Η προβολή της ταινίας στις Κάννες και η επιλογή να ανοίξει αυτή το φεστιβάλ του Εδιμβούργου έβαζαν παράλληλα τις βάσεις για τη διεθνή καριέρα. Ακολούθησε η «Στέλλα» με τη Μελίνα, ταινία - μύθος στην οποία, όμως, οι κριτικές τότε δεν χαρίστηκαν (ειδικά από την Αριστερά), όπως δεν χαρίστηκαν στο «Κορίτσι με τα μαύρα» με τη Λαμπέτη, για την οποία όμως στο Λονδίνο το κοινό έκανε ουρές.
Αργότερα ήρθε η «Ηλέκτρα» με την Ειρήνη Παπά, ταινία που χρηματοδοτήθηκε από τη United Artists και ο «Ζορμπάς» με τον οποίο εδραίωσε απόλυτα την καριέρα του.
Μετά τον «Ζορμπά», αν όχι όλες, οι περισσότερες πόρτες ήταν πια ανοιχτές για τον σκηνοθέτη που άρχισε να εργάζεται και από τις δυο πλευρές του Ατλαντικού, στη Αμερική και την Ευρώπη, ανεβάζοντας κλασικό ρεπερτόριο, όπερα, αλλά συχνά και τραγωδίες, ειδικά στη Νέα Υόρκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρουσίασε για πρώτη φορά τις «Τρωάδες» στο Φεστιβάλ των Δύο Κόσμων στο Σπολέτο της Ιταλίας για να τις επαναλάβει στη Νέα Υόρκη, αλλά και στο Παρίσι, πριν τις μεταφέρει κινηματογραφικά με την Κάθριν Χέπμπορν στο ρόλο της Εκάβης.
Η εργασία του Κακογιάννη είναι άρρηκτα δεμένη με τη ζωή του ή μάλλον η ζωή του ήταν η ίδια η δουλειά του. Επιλεκτικός ως προς την τελευταία, ήταν ικανός να συγκρούεται (κάτι που έκανε συχνά) με κρατικούς φορείς, προκειμένου να την προστατεύσει, αλλά και με φίλους του, όπως η Μαρία Κάλλας, όταν ένιωσε πως επενέβαινε στη διδαχή ενός ρόλου προς μία πρωταγωνίστριά του. Και την ίδια στιγμή που υπέγραφε τους «Μποέμ» στη «Τζούλιαρντ» της Νέας Υόρκης, έκανε με την ίδια ευχαρίστηση την «Όμορφη πόλη» στο αθηναϊκό «Παρκ».
Κορυφαία στιγμή της καριέρας του υπήρξε το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ «Αττίλας 1974». Όπως αφηγείτο ο ίδιος, μόλις είχε σκηνοθετήσει «Οιδίποδα Τύραννο» για το Εθνικό Θέατρο της Ιρλανδίας, όταν έμαθε για την εισβολή. Σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας ο Κακογιάννης δεν είχε έρθει στην Ελλάδα. Άλλωστε, ήταν από τους πρώτους που την 21η Απριλίου του 1967 έκανε δηλώσεις στα γαλλικά ραδιόφωνα, αλλά και από εκείνους που συνεργάστηκαν ειδικά με τη Μελίνα στον αντιχουντικό αγώνα.
«Έζησα καλή ζωή, ασχέτως αν ποτέ δεν έκανα οικογένεια. Αγάπησα πλάσματα, που με μεγαλύτερη παραφορά αγάπησαν εμένα, έσπασα συχνά τις ερωτικές συμβάσεις, που η τρέχουσα ηθική επέβαλλε. Αγάπησα πολύ περισσότερο, ωστόσο, τη δουλειά μου», έλεγε.
Έργο του Μιχάλη Κακογιάννη είναι και ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακρόπολης, τον οποίο εκείνος πρώτος οραματίσθηκε. Εκείνος δημιούργησε και τον σύλλογο «Οι φίλοι της Αθήνας».
Για την προσφορά του και το έργο του τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό.
Βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στο έθνος, από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το συνολικό έργο του και αναγορεύθηκε διδάκτωρ Τεχνών στο Columbia College, και επίτιμος διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
«Ο Μιχάλης Κακογιάννης είναι ο πρώτος, ανάμεσα στους μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού συναδέλφους σκηνοθέτες, που μπόρεσε να βγάλει την Ελλάδα έξω από τα σύνορά της. Και το έκανε μεταφέροντας στον κινηματογράφο τον Ευριπίδη και τον Καζαντζάκη, κάνοντάς τους αγαθό του διεθνούς κοινού, προβάλλοντας την ιδέα του ελληνισμού, όταν στην κοιτίδα του επί της ουσίας δεν υπήρχε καν σοβαρή κινηματογραφία».
Με αυτά τα λόγια ο δημοσιογράφος, Χρήστος Σιάφκος, που υπογράφει τη βιογραφία του Μιχάλη Κακογιάννη «Σε πρώτο πλάνο» (εκδ. Ψυχογιός) καλωσορίζει το 2009 τον αναγνώστη στην «υπέροχη» περιπέτεια ζωής του διεθνούς σκηνοθέτη.
Επαγγελματικά ο Μιχάλης Κακογιάννης εμφανίστηκε πρώτη φορά στο θέατρο, ως Ηρώδης στη Σαλώμη του Όσκαρ Ουαΐλντ, το 1947. Ο ίδιος περιγράφει μοναδικά την σκηνή:
«Όλα διαδραματίστηκαν, όπως μπορείτε να τα φανταστείτε, ακόμα και ο Χορός των επτά πέπλων. Μου γδύθηκε σχεδόν τελείως η Σαλώμη, ή τουλάχιστον όσο επιτρεπόταν τότε. Έμεινε με ένα κιλοτάκι και δε θυμάμαι αν φορούσε καν σουτιέν. Λεγόταν Μπερνίς Ρούμπενς και έγινε στη συνέχεια διάσημη συγγραφεύς».
«Στη ζωή δεν είμαι καταπιεστικός, στη δουλειά όμως γίνομαι. Στον κινηματογράφο πρέπει να είσαι δικτάτορας. Διοικείς πλήθος ανθρώπων, γίνεσαι Θεός κατά κάποιο τρόπο, αφού πλάθεις ζωή. Κι αυτή η ζωή αποκτά την οντότητα της πραγματικής. Επίσης, γίνεσαι απόλυτα ειλικρινής. Δεν έχεις καιρό για κολακείες ή ψέμματα. Το πλάνο εργασίας πρέπει να ολοκληρώνεται στον τακτό χρόνο. Αν κατακρίνω για κάτι σήμερα τους νέους σκηνοθέτες, είναι γιατί δεν υπακούουν στους νόμους του κινηματογράφου και ξαφνικά μένουν χωρίς λεφτά. Εγώ γύριζα τις ταινίες σε επτά με οκτώ εβδομάδες. Δεν έβγαινα ποτέ από τον προϋπολογισμό. Αλλά βέβαια πρέπει να ξέρεις τι θέλεις, όταν αρχίζεις να δουλεύεις. Κι όσο για τις αποφάσεις, πρέπει να ξέρεις να τις παίρνεις στο δευτερόλεπτο».
«Στον αγνώμονα άνθρωπο δεν απαντώ καθόλου. Όσο για την κακεντρέχεια δε με νευριάζει, σίγουρα όμως με πληγώνει. Και αν το να είσαι καλός σημαίνει ότι είσαι δίκαιος και λειτουργείς σωστά, ναι, νομίζω πως είμαι καλός άνθρωπος».
«Ο 'Αττίλας 74' δεν είναι μία ταινία που σκηνοθέτησα εγώ. Τη σκηνοθέτησε η Ιστορία κι εγώ απλώς κατέγραψα τα γεγονότα. 'Οσο καλύτερα μπορούσα και λειτουργώντας ως καθρέφτης τους. Μόλις έμαθα για την εισβολή, ότι οι Τούρκοι μάς είχαν μαχαιρώσει στην πλάτη, σκέφτηκα πως κανονικά θα έπρεπε να πάω και να καταταγώ στην Κυπριακή Εθνοφρουρά. Δεν ήμουν, όμως, ικανός να χρησιμοποιήσω άλλο όπλο εκτός της κινηματογραφικής μηχανής. Και μ΄αυτή πολέμησα
τελικά».
Δηλώσεις καλλιτεχνών
Γιάννης Σμαραγδής:
Ο Μιχάλης Κακογιάννης ήταν μια πολύ μεγάλη προσωπικότητα που τόσο ο ελληνικός κινηματογράφος όσο κυρίως η χώρα μας του οφείλει πολλά γιατί με την τέχνη του κινηματογράφου που είναι η τέχνη που φτιάχνει τους μύθους στον 20ο αιώνα με τη σπουδαία ταινία του «Αλέξης Ζορμπάς» κατάφερε να αλλάξει το πρόσωπο της Ελλάδας και να κάνει τη χώρα μας διεθνή προορισμό. Άλλαξε το πρόσωπο της Ελλάδας, άλλαξε το πρόσωπο του ελληνικού κινηματογράφου.
Ο Μιχάλης Κακογιάννης μαζί με τον Νίκο Κούνδουρο είναι οι δύο μεγάλοι πυλώνες του ελληνικού κινηματογράφου. Ο ένας πυλώνας έπεσε, ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει, όμως το έργο του θα μείνει αιώνιο.
Γιώργος Μιχαλακόπουλος:
«Είναι μια τεράστια απώλεια στον χώρο του κινηματογράφου και του θεάτρου. Είναι ένας δημιουργός που έβγαλε το καλό πρόσωπο της Ελλάδας προς τα έξω. Ένας ευαίσθητος άνθρωπος που νοιαζόταν το σύνολο. Κατά την ταπεινή μου άποψη είναι μια τεράστια απώλεια για τον χώρο της τέχνης».
Αλέκος Φασιανός:
«Ήταν από τους ηγέτες του ελληνικού κινηματογράφου, ο πιο σπουδαίος, ένας άνθρωπος της σύγχρονης ιστορίας του κινηματογράφου. Έδωσε μια καινούργια ώθηση στον ελληνικό κινηματογράφο προβάλλοντας θέματα μεγάλων συγγραφέων. Η κληρονομιά που μας άφησε του είναι καταπληκτική. Με το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» περιέγραψε την πραγματικότητα με μια μεγάλη συγκίνηση, με έναν δικό του τρόπο τελείως πρωτοποριακό».
Νικήτας Τσακίρογλου:
«Ο Μιχάλης Κακογιάννης υπήρξε ένας μεγάλος σκηνοθέτης ιδιαίτερα του κινηματογράφου που μας χάρισε μεγάλες επιτυχίες και στο σύγχρονο κινηματογράφο με την Λαμπέτη και τον Χορν και την Μελίνα Μερκούρη στη «Στέλλα» αλλά ασχολήθηκε και με την αρχαία τραγωδία στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδη» που είχε πολύ μεγάλη επιτυχία. Δεν είχα την τύχη να συνεργαστώ μαζί του στον κινηματογράφο, συνεργάστηκα στο θέατρο σε μία παράσταση με την Κάτια Δανδουλάκη και τη Χρυσούλα Διαβάτη στο «Ναν» όπου εκεί γνώρισα από κοντά τον καλλιτέχνη. Η απώλεια είναι μεγάλη. Είναι μια προσωπικότητα που θα θυμόμαστε πάντα.
Για το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Άφησε ένα έργο πίσω του, ένα χώρο όπου δοκιμάζονται καλλιτεχνικές παραστάσεις και στο χώρο του θεάτρου και το χώρο του τραγουδιού όπου την επισκεπτόμαστε τακτικά εμείς οι καλλιτέχνες και παρακολουθούμε ενδιαφέροντα θεάματα».
Λευτέρης Βογιατζής:
«Υπήρχε ανάμεσά μας μία αμοιβαία εκτίμηση. Είναι πολύ σπουδαία για τον ελληνικό κινηματογράφο η τριλογία του «Το κυριακάτικο Ξύπνημα», «Το κορίτσι με τα μαύρα» και το «Τελευταίο ψέμα», νομίζω ότι είναι ίσως οι ωραιότερες ελληνικές ταινίες που γυρίστηκαν. Δεν ήξερα ότι ήταν άρρωστος, πολύ λυπάμαι για το χαμό του, δεν το ήξερα».
Δηλώσεις πολιτικών
Τη θλίψη της για την θάνατο του σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη, εξέφρασε σύσσωμη η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία του τόπου με συλλυπητήριες δηλώσεις.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας κάνει λόγο για τον δημιουργό που ενέπνεε και τον άνθρωπο που συγκινούσε.
«Στην περίπτωση του Μιχάλη Κακογιάννη ζωή και τέχνη δεν ξεχώριζαν. Ο Μιχάλης Κακογιάννης ήταν βαθύτατα πολιτικοποιημένος και όλη του η διαδρομή είχε έντονη κοινωνική αναφορά. Παθιασμένος και επίμονος, ανεξάντλητος, δεν δίσταζε να συγκρουστεί με κατεστημένα για να προωθήσει τις ιδέες του και το όραμά του. Αφήνει πίσω του σημαντικότατο έργο και ένα κοινωφελές ίδρυμα που θα λειτουργήσει ως θεματοφύλακας της πνευματικής του κληρονομιάς και ως κοιτίδα ανάπτυξης πολιτισμού, όπως τον έβλεπε ο Κακογιάννης: Αταξικό, χωρίς διαμεσολαβητές και ερμηνευτές, οικουμενικό και πανανθρώπινο».
Σαμαράς: «Κήρυκας του Ελληνισμού, παντού στον κόσμο»
«Περήφανο Έλληνα», «πρωτοπόρο του ελληνικού κινηματογράφου», καθώς και «πολυτάλαντο και πολυβραβευμένο δημιουργό», που «λειτουργούσε ως κήρυκας του Ελληνισμού, παντού στον κόσμο», χαρακτηρίζει ο πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς τον Μιχάλη Κακογιάννη, που έφυγε σήμερα από τη ζωή.
«Τα έργα του, προϊόν πάθους για την ποιοτική δημιουργία, ανέδειξαν την Ελλάδα πέρα από τα σύνορά μας και επιβραβεύτηκαν διεθνώς» επισημαίνει ο κ. Σαμαράς σε δήλωσή του, προσθέτοντας ότι «η απώλειά του είναι μεγάλη και η μνήμη του θα παραμείνει αιώνια».
Παπανδρέου: «Φωτεινό παράδειγμα στην πορεία μας»
«Άνθρωποι, όπως ο Μιχάλης Κακογιάννης, μας υπενθυμίζουν την δημιουργικότητα και την αποφασιστικότητα του Ελληνισμού, την ικανότητά του να δίνει νικηφόρες μάχες σε κάθε γωνιά της γης και να βγαίνει πάντα πιο δυνατός», αναφέρει ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου σε δήλωση για το θάνατο του μεγάλου σκηνοθέτη.
«Η ζωή του και το έργο του, που έτυχε διεθνούς αναγνώρισης, αποτελούν φωτεινό παράδειγμα στην πορεία μας», προστίθεται στη σχετική ανακοίνωση.
Ο κ. Παπανδρέου εξαίρει το δημιουργό, που «με το ανήσυχο πνεύμα του και το ανατρεπτικό έργο του, έφερε την πρωτοπορία στην τέχνη και ανέδειξε -σε καιρούς δύσκολους- τις απεριόριστες δυνατότητες του Ελληνισμού, στην Ελλάδα, στην γενέτειρά του την Κύπρο, σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, όπου καρποφόρησε το ελληνικό πνεύμα».
Επισημαίνει ότι «στάθηκε με κριτική φωνή απέναντι στα βαθιά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, στην οποία δεν σταμάτησε ποτέ να προσφέρει απλόχερα». Και υπογραμμίζει τη βαθιά αγάπη του για τον Ελληνισμό που «τον οδήγησε στον αγώνα κατά της χούντας των συνταγματαρχών, και στη συνέχεια, μέσα και από τον συγκλονιστικό «Αττίλα '74», στην προσπάθειά του να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για την εθνική τραγωδία της Κύπρου».
«Με λύπη πληροφορήθηκα την απώλεια του σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη», αναφέρει ο πρόεδρος της Βουλής Φίλιππος Πετσάλνικος, «ενός μεγάλου Έλληνα, πολίτη του κόσμου, που με το κινηματογραφικό του έργο προέβαλε την Ελλάδα και τον ελληνισμό στα πέρατα του κόσμου».
«Προσωπικότητα πολυσχιδή», χαρακτηρίζει τον σκηνοθέτη, ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος. «Ο Μιχάλης Κακογιάννης πλούτισε με το ταλέντο και την ιδιαίτερα ευαίσθητη ματιά του, την εγχώρια και παγκόσμια κινηματογραφική και θεατρική τέχνη. Τέχνες τις οποίες υπηρέτησε με πρωτογενές πάθος, αφοσίωση και ήθος, για μια ολόκληρη ζωή.
Οι ταινίες του βραβεύθηκαν στα μεγαλύτερα Φεστιβάλ του κόσμου, ενώ οι θεατρικές του παραστάσεις αποτελούν, δεκαετίες μετά, ορόσημο για κάθε θεατρόφιλο. Το έργο του έγινε το όχημα για να φτάσει ο Ελληνικός Πολιτισμός σε κάθε γωνιά της γης, ενώ ταυτόχρονα αποτέλεσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για Έλληνες και ξένους δημιουργούς».
«Είχα τη μεγάλη τιμή να τον γνωρίσω προσωπικώς και να παρακολουθήσω από κοντά το έργο του και τις προσπάθειες του, τόσο στον καλλιτεχνικό χώρο, όσο και τις δραστηριότητες του Ιδρύματος που δημιούργησε και το οποίο έχω επισκεφθεί αρκετές φορές» αναφέρει ο υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Γιώργος Νικητιάδης.
«Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, θα μας συντροφεύει, το Κυριακάτικο Ξύπνημα, η θρυλική Στέλλα, το Κορίτσι με τα Μαύρα, το Τελευταίο Ψέμα, η Eroica, η Ηλέκτρα και η Ιφιγένεια επισημαίνει η Νέα Δημοκρατία κάνοντας λόγο «για έναν από τους μοναδικούς δημιουργούς της νεότερης Ελλάδας, που τίμησε και πρόβαλλε τη χώρα μας στο εξωτερικό, χωρίς καμία πολιτική ή κρατική στήριξη, ακολούθησε την ανθρώπινη μοίρα».
«Το έργο του Κακογιάννη είναι άρρηκτα δεμένο με τη ζωή, μέσα από ένα βαθύ κοινωνικό ρεαλισμό, αντλώντας τα θέματα του από την λαϊκή θεματολογία», τονίζει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας κάνει λόγο «για τον πολυτάλαντο εργάτη του Πολιτισμού, Μιχάλη Κακογιάννη, τον άνθρωπο που με το έργο του καταξίωσε την Ελλάδα σε διεθνές επίπεδο».
Το τμήμα Πολιτισμού του Συνασπισμού αναφέρεται σε μια λαμπερή και δημιουργική πορεία στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την όπερα, μέχρι τον φωτισμό της ακρόπολης και το κοινωφελές ίδρυμα για τη μελέτη και διάδοση των δύο τεχνών είναι η παρακαταθήκη, που ο Μιχάλης Κακογιάννης άφησε δημιουργώντας με πάθος.
«Η Ελλάδα, η Κύπρος, το θέατρο, ο κινηματογράφος, τα γράμματα όλοι πενθούν σήμερα» αναφέρει η Δημοκρατική Αριστερά και ο Φώτης Κουβέλης. «Σπουδαίος Πολίτης, βαθιά προοδευτικός και δημοκρατικός άνθρωπος, μας αφήνει το τεράστιο έργο του ως συνεχή πνευματική περιουσία για να τροφοδοτεί με αξίες τις άνυδρες εποχές που περνάμε» καταλήγει.
Η Δημοκρατική Συμμαχία και η Ντόρα Μπακογιάννη μιλούν για «έναν σπουδαίο σκηνοθέτη διεθνούς εμβέλειας και μια εμβληματική μορφή για την μεταπολεμική Ελλάδα».
Οι Οικολόγοι Πράσινοι τονίζουν ότι «η Ελλάδα, η Κύπρος, αλλά και η παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα θρηνούν σήμερα την απώλεια ενός σπουδαίου καλλιτέχνη με όραμα, ευαισθησία και γνώση».
Ο δήμαρχος της Αθήνας Γιώργος Καμίνης χαρακτηρίζει τον εκλιπόντα « άνθρωπο του πνεύματος με ανησυχίες και ιδεώδη, οραματιστή και ευπατρίδη, άξιο πρεσβευτή της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς».
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
Στον περίβολο του Ιδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης», θα ταφεί δημοσία δαπάνη την Πέμπτη, 28 Ιουλίου, ο σκηνοθέτης Μιχάλης Κακογιάννης, σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του εκλιπόντος. Η νεκρώσιμη ακολουθία θα ψαλεί στον Ιερό Ναό Αγ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου στις 16:00.
Ο Μιχάλης Κακογιάννης οραματίστηκε έναν ξεχωριστό πολιτιστικό φορέα που σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του Ιδρύματος Κακογιάννη «διαθέτει εαυτόν στη μελέτη, την υποστήριξη και τη διάδοση των παραστατικών τεχνών, ειδικότερα του θεάτρου και του κινηματογράφου», των τεχνών, τις οποίες αγάπησε και υπηρέτησε στην Ελλάδα και το εξωτερικό, για περισσότερο από 50 χρόνια.
Ο διεθνής δημιουργός συνέστησε το κοινωφελές «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης» στα τέλη του 2003, επιθυμώντας να δημιουργήσει έναν φορέα πολιτισμού που θα διαθέτει σύγχρονα μέσα, καινοτόμες ιδέες, αλλά και καλλιτεχνική άποψη αντιπροσωπευτική της σχέσης του ίδιου με την Τέχνη.
Το Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» έθεσε και πέτυχε τον πρώτο του στόχο, τη δημιουργία του Πολιτιστικού του Κέντρου, ενός σύγχρονου κτιρίου στην οδό Πειραιώς, συνολικού εμβαδού 6.810 τ.μ, στέγη για τις δραστηριότητές του.
Στα σχέδια του Ιδρύματος είναι να προσφέρει υποτροφίες σε νέους με ταλέντο, διευρύνοντας έτσι τους καλλιτεχνικούς τους ορίζοντες και παράλληλα ενισχύοντας το καλλιτεχνικό δυναμικό της χώρας.
Ο Μιχάλης Κακογιάννης πίστευε πολύ στους νέους, στο ταλέντο τους, τις προοπτικές τους και τη δύναμή τους, και το Ίδρυμα ήταν η έμπρακτη απόδειξη αυτής της αγάπης.
Πατέρας της «Στέλλας» και του «Ζορμπά»
Πρωτοπόρος του μεταπολεμικού ελληνικού σινεμά και στη συνέχεια σκηνοθέτης διεθνών επιτυχιών, ο πατέρας της «Στέλλας» και του «Ζορμπά», αρνήθηκε το Χόλυγουντ για τον κινηματογράφο και το θέατρο της ποιότητας. Ένα πλούσιο καλλιτεχνικό έργο και ένα κοινωφελές ίδρυμα για τη μελέτη και διάδοση των δύο τεχνών είναι η παρακαταθήκη, που ο Μιχάλης Κακογιάννης υπηρέτησε με λατρεία και πάθος.
Γεννημένος στη Λεμεσό της Κύπρου τον Ιούλιο του 1922, έζησε στις πρωτεύουσες του κόσμου «ως πλάνητας με προίκα και εφόδιο την ελληνικότητα, που έφερα μέσα μου, αρετή όντως», όπως περιγράφει ο ίδιος στη βιογραφία του με τίτλο «Σε πρώτο πλάνο», που έγραψε ο δημοσιογράφος Χρήστος Σιάφκος.
Σπούδασε Νομική στην Αγγλία και πήρε το δίπλωμά του. Εκεί, όμως, έβαλε τις ρίζες για τη μετέπειτα καριέρα του. Τα πρώτα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου, ο νεαρός Κακογιάννης εργαζόταν στο BBC εμψυχώνοντας με τις εκπομπές του τους υπόδουλους Έλληνες, ενώ διδασκόταν σκηνοθεσία θεάτρου στο Ολντ Βικ.
Παράλληλα, άρχισε να δουλεύει επαγγελματικά ως ηθοποιός με κορύφωση την εμφάνισή του στον πρωταγωνιστικό ρόλο του «Καλιγούλα», ρόλο για τον οποίο τον επέλεξε ο ίδιος ο Αλμπέρ Καμί και τον σκηνοθέτησε ο Αλέξης Σολομός, που επίσης τότε ζούσε στο Λονδίνο. Ήταν οι συμπτώσεις εκείνη την εποχή, που καθόρισαν τη ζωή του. Το γεγονός ότι γνωρίστηκε με τον Δημήτρη Χορν, που φιλοξένησε στο Λονδίνο κι ακόμα ότι ο Νάνος Βαλαωρίτης του υπέβαλε την ιδέα να γράψει το πρώτο του σενάριο με βάση την «Ερόικα» του Κοσμά Πολίτη, που έγινε ταινία πολύ αργότερα. Η γνωριμία του με τον Χορν και η σχέση τους, που συνεχίστηκε και στην Αθήνα, τον έφερε κοντά και στην Έλλη Λαμπέτη. Έτσι «γεννήθηκε» το «Κυριακάτικο ξύπνημα».
Η προβολή της ταινίας στις Κάννες και η επιλογή να ανοίξει αυτή το φεστιβάλ του Εδιμβούργου έβαζαν παράλληλα τις βάσεις για τη διεθνή καριέρα. Ακολούθησε η «Στέλλα» με τη Μελίνα, ταινία - μύθος στην οποία, όμως, οι κριτικές τότε δεν χαρίστηκαν (ειδικά από την Αριστερά), όπως δεν χαρίστηκαν στο «Κορίτσι με τα μαύρα» με τη Λαμπέτη, για την οποία όμως στο Λονδίνο το κοινό έκανε ουρές.
Αργότερα ήρθε η «Ηλέκτρα» με την Ειρήνη Παπά, ταινία που χρηματοδοτήθηκε από τη United Artists και ο «Ζορμπάς» με τον οποίο εδραίωσε απόλυτα την καριέρα του.
Μετά τον «Ζορμπά», αν όχι όλες, οι περισσότερες πόρτες ήταν πια ανοιχτές για τον σκηνοθέτη που άρχισε να εργάζεται και από τις δυο πλευρές του Ατλαντικού, στη Αμερική και την Ευρώπη, ανεβάζοντας κλασικό ρεπερτόριο, όπερα, αλλά συχνά και τραγωδίες, ειδικά στη Νέα Υόρκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρουσίασε για πρώτη φορά τις «Τρωάδες» στο Φεστιβάλ των Δύο Κόσμων στο Σπολέτο της Ιταλίας για να τις επαναλάβει στη Νέα Υόρκη, αλλά και στο Παρίσι, πριν τις μεταφέρει κινηματογραφικά με την Κάθριν Χέπμπορν στο ρόλο της Εκάβης.
Η εργασία του Κακογιάννη είναι άρρηκτα δεμένη με τη ζωή του ή μάλλον η ζωή του ήταν η ίδια η δουλειά του. Επιλεκτικός ως προς την τελευταία, ήταν ικανός να συγκρούεται (κάτι που έκανε συχνά) με κρατικούς φορείς, προκειμένου να την προστατεύσει, αλλά και με φίλους του, όπως η Μαρία Κάλλας, όταν ένιωσε πως επενέβαινε στη διδαχή ενός ρόλου προς μία πρωταγωνίστριά του. Και την ίδια στιγμή που υπέγραφε τους «Μποέμ» στη «Τζούλιαρντ» της Νέας Υόρκης, έκανε με την ίδια ευχαρίστηση την «Όμορφη πόλη» στο αθηναϊκό «Παρκ».
Κορυφαία στιγμή της καριέρας του υπήρξε το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ «Αττίλας 1974». Όπως αφηγείτο ο ίδιος, μόλις είχε σκηνοθετήσει «Οιδίποδα Τύραννο» για το Εθνικό Θέατρο της Ιρλανδίας, όταν έμαθε για την εισβολή. Σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας ο Κακογιάννης δεν είχε έρθει στην Ελλάδα. Άλλωστε, ήταν από τους πρώτους που την 21η Απριλίου του 1967 έκανε δηλώσεις στα γαλλικά ραδιόφωνα, αλλά και από εκείνους που συνεργάστηκαν ειδικά με τη Μελίνα στον αντιχουντικό αγώνα.
«Έζησα καλή ζωή, ασχέτως αν ποτέ δεν έκανα οικογένεια. Αγάπησα πλάσματα, που με μεγαλύτερη παραφορά αγάπησαν εμένα, έσπασα συχνά τις ερωτικές συμβάσεις, που η τρέχουσα ηθική επέβαλλε. Αγάπησα πολύ περισσότερο, ωστόσο, τη δουλειά μου», έλεγε.
Έργο του Μιχάλη Κακογιάννη είναι και ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακρόπολης, τον οποίο εκείνος πρώτος οραματίσθηκε. Εκείνος δημιούργησε και τον σύλλογο «Οι φίλοι της Αθήνας».
Για την προσφορά του και το έργο του τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό.
Βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στο έθνος, από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το συνολικό έργο του και αναγορεύθηκε διδάκτωρ Τεχνών στο Columbia College, και επίτιμος διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
«Ο Μιχάλης Κακογιάννης είναι ο πρώτος, ανάμεσα στους μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού συναδέλφους σκηνοθέτες, που μπόρεσε να βγάλει την Ελλάδα έξω από τα σύνορά της. Και το έκανε μεταφέροντας στον κινηματογράφο τον Ευριπίδη και τον Καζαντζάκη, κάνοντάς τους αγαθό του διεθνούς κοινού, προβάλλοντας την ιδέα του ελληνισμού, όταν στην κοιτίδα του επί της ουσίας δεν υπήρχε καν σοβαρή κινηματογραφία».
Με αυτά τα λόγια ο δημοσιογράφος, Χρήστος Σιάφκος, που υπογράφει τη βιογραφία του Μιχάλη Κακογιάννη «Σε πρώτο πλάνο» (εκδ. Ψυχογιός) καλωσορίζει το 2009 τον αναγνώστη στην «υπέροχη» περιπέτεια ζωής του διεθνούς σκηνοθέτη.
Επαγγελματικά ο Μιχάλης Κακογιάννης εμφανίστηκε πρώτη φορά στο θέατρο, ως Ηρώδης στη Σαλώμη του Όσκαρ Ουαΐλντ, το 1947. Ο ίδιος περιγράφει μοναδικά την σκηνή:
«Όλα διαδραματίστηκαν, όπως μπορείτε να τα φανταστείτε, ακόμα και ο Χορός των επτά πέπλων. Μου γδύθηκε σχεδόν τελείως η Σαλώμη, ή τουλάχιστον όσο επιτρεπόταν τότε. Έμεινε με ένα κιλοτάκι και δε θυμάμαι αν φορούσε καν σουτιέν. Λεγόταν Μπερνίς Ρούμπενς και έγινε στη συνέχεια διάσημη συγγραφεύς».
«Στη ζωή δεν είμαι καταπιεστικός, στη δουλειά όμως γίνομαι. Στον κινηματογράφο πρέπει να είσαι δικτάτορας. Διοικείς πλήθος ανθρώπων, γίνεσαι Θεός κατά κάποιο τρόπο, αφού πλάθεις ζωή. Κι αυτή η ζωή αποκτά την οντότητα της πραγματικής. Επίσης, γίνεσαι απόλυτα ειλικρινής. Δεν έχεις καιρό για κολακείες ή ψέμματα. Το πλάνο εργασίας πρέπει να ολοκληρώνεται στον τακτό χρόνο. Αν κατακρίνω για κάτι σήμερα τους νέους σκηνοθέτες, είναι γιατί δεν υπακούουν στους νόμους του κινηματογράφου και ξαφνικά μένουν χωρίς λεφτά. Εγώ γύριζα τις ταινίες σε επτά με οκτώ εβδομάδες. Δεν έβγαινα ποτέ από τον προϋπολογισμό. Αλλά βέβαια πρέπει να ξέρεις τι θέλεις, όταν αρχίζεις να δουλεύεις. Κι όσο για τις αποφάσεις, πρέπει να ξέρεις να τις παίρνεις στο δευτερόλεπτο».
«Στον αγνώμονα άνθρωπο δεν απαντώ καθόλου. Όσο για την κακεντρέχεια δε με νευριάζει, σίγουρα όμως με πληγώνει. Και αν το να είσαι καλός σημαίνει ότι είσαι δίκαιος και λειτουργείς σωστά, ναι, νομίζω πως είμαι καλός άνθρωπος».
«Ο 'Αττίλας 74' δεν είναι μία ταινία που σκηνοθέτησα εγώ. Τη σκηνοθέτησε η Ιστορία κι εγώ απλώς κατέγραψα τα γεγονότα. 'Οσο καλύτερα μπορούσα και λειτουργώντας ως καθρέφτης τους. Μόλις έμαθα για την εισβολή, ότι οι Τούρκοι μάς είχαν μαχαιρώσει στην πλάτη, σκέφτηκα πως κανονικά θα έπρεπε να πάω και να καταταγώ στην Κυπριακή Εθνοφρουρά. Δεν ήμουν, όμως, ικανός να χρησιμοποιήσω άλλο όπλο εκτός της κινηματογραφικής μηχανής. Και μ΄αυτή πολέμησα
τελικά».
Δηλώσεις καλλιτεχνών
Γιάννης Σμαραγδής:
Ο Μιχάλης Κακογιάννης ήταν μια πολύ μεγάλη προσωπικότητα που τόσο ο ελληνικός κινηματογράφος όσο κυρίως η χώρα μας του οφείλει πολλά γιατί με την τέχνη του κινηματογράφου που είναι η τέχνη που φτιάχνει τους μύθους στον 20ο αιώνα με τη σπουδαία ταινία του «Αλέξης Ζορμπάς» κατάφερε να αλλάξει το πρόσωπο της Ελλάδας και να κάνει τη χώρα μας διεθνή προορισμό. Άλλαξε το πρόσωπο της Ελλάδας, άλλαξε το πρόσωπο του ελληνικού κινηματογράφου.
Ο Μιχάλης Κακογιάννης μαζί με τον Νίκο Κούνδουρο είναι οι δύο μεγάλοι πυλώνες του ελληνικού κινηματογράφου. Ο ένας πυλώνας έπεσε, ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει, όμως το έργο του θα μείνει αιώνιο.
Γιώργος Μιχαλακόπουλος:
«Είναι μια τεράστια απώλεια στον χώρο του κινηματογράφου και του θεάτρου. Είναι ένας δημιουργός που έβγαλε το καλό πρόσωπο της Ελλάδας προς τα έξω. Ένας ευαίσθητος άνθρωπος που νοιαζόταν το σύνολο. Κατά την ταπεινή μου άποψη είναι μια τεράστια απώλεια για τον χώρο της τέχνης».
Αλέκος Φασιανός:
«Ήταν από τους ηγέτες του ελληνικού κινηματογράφου, ο πιο σπουδαίος, ένας άνθρωπος της σύγχρονης ιστορίας του κινηματογράφου. Έδωσε μια καινούργια ώθηση στον ελληνικό κινηματογράφο προβάλλοντας θέματα μεγάλων συγγραφέων. Η κληρονομιά που μας άφησε του είναι καταπληκτική. Με το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» περιέγραψε την πραγματικότητα με μια μεγάλη συγκίνηση, με έναν δικό του τρόπο τελείως πρωτοποριακό».
Νικήτας Τσακίρογλου:
«Ο Μιχάλης Κακογιάννης υπήρξε ένας μεγάλος σκηνοθέτης ιδιαίτερα του κινηματογράφου που μας χάρισε μεγάλες επιτυχίες και στο σύγχρονο κινηματογράφο με την Λαμπέτη και τον Χορν και την Μελίνα Μερκούρη στη «Στέλλα» αλλά ασχολήθηκε και με την αρχαία τραγωδία στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδη» που είχε πολύ μεγάλη επιτυχία. Δεν είχα την τύχη να συνεργαστώ μαζί του στον κινηματογράφο, συνεργάστηκα στο θέατρο σε μία παράσταση με την Κάτια Δανδουλάκη και τη Χρυσούλα Διαβάτη στο «Ναν» όπου εκεί γνώρισα από κοντά τον καλλιτέχνη. Η απώλεια είναι μεγάλη. Είναι μια προσωπικότητα που θα θυμόμαστε πάντα.
Για το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Άφησε ένα έργο πίσω του, ένα χώρο όπου δοκιμάζονται καλλιτεχνικές παραστάσεις και στο χώρο του θεάτρου και το χώρο του τραγουδιού όπου την επισκεπτόμαστε τακτικά εμείς οι καλλιτέχνες και παρακολουθούμε ενδιαφέροντα θεάματα».
Λευτέρης Βογιατζής:
«Υπήρχε ανάμεσά μας μία αμοιβαία εκτίμηση. Είναι πολύ σπουδαία για τον ελληνικό κινηματογράφο η τριλογία του «Το κυριακάτικο Ξύπνημα», «Το κορίτσι με τα μαύρα» και το «Τελευταίο ψέμα», νομίζω ότι είναι ίσως οι ωραιότερες ελληνικές ταινίες που γυρίστηκαν. Δεν ήξερα ότι ήταν άρρωστος, πολύ λυπάμαι για το χαμό του, δεν το ήξερα».
Δηλώσεις πολιτικών
Τη θλίψη της για την θάνατο του σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη, εξέφρασε σύσσωμη η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία του τόπου με συλλυπητήριες δηλώσεις.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας κάνει λόγο για τον δημιουργό που ενέπνεε και τον άνθρωπο που συγκινούσε.
«Στην περίπτωση του Μιχάλη Κακογιάννη ζωή και τέχνη δεν ξεχώριζαν. Ο Μιχάλης Κακογιάννης ήταν βαθύτατα πολιτικοποιημένος και όλη του η διαδρομή είχε έντονη κοινωνική αναφορά. Παθιασμένος και επίμονος, ανεξάντλητος, δεν δίσταζε να συγκρουστεί με κατεστημένα για να προωθήσει τις ιδέες του και το όραμά του. Αφήνει πίσω του σημαντικότατο έργο και ένα κοινωφελές ίδρυμα που θα λειτουργήσει ως θεματοφύλακας της πνευματικής του κληρονομιάς και ως κοιτίδα ανάπτυξης πολιτισμού, όπως τον έβλεπε ο Κακογιάννης: Αταξικό, χωρίς διαμεσολαβητές και ερμηνευτές, οικουμενικό και πανανθρώπινο».
Σαμαράς: «Κήρυκας του Ελληνισμού, παντού στον κόσμο»
«Περήφανο Έλληνα», «πρωτοπόρο του ελληνικού κινηματογράφου», καθώς και «πολυτάλαντο και πολυβραβευμένο δημιουργό», που «λειτουργούσε ως κήρυκας του Ελληνισμού, παντού στον κόσμο», χαρακτηρίζει ο πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς τον Μιχάλη Κακογιάννη, που έφυγε σήμερα από τη ζωή.
«Τα έργα του, προϊόν πάθους για την ποιοτική δημιουργία, ανέδειξαν την Ελλάδα πέρα από τα σύνορά μας και επιβραβεύτηκαν διεθνώς» επισημαίνει ο κ. Σαμαράς σε δήλωσή του, προσθέτοντας ότι «η απώλειά του είναι μεγάλη και η μνήμη του θα παραμείνει αιώνια».
Παπανδρέου: «Φωτεινό παράδειγμα στην πορεία μας»
«Άνθρωποι, όπως ο Μιχάλης Κακογιάννης, μας υπενθυμίζουν την δημιουργικότητα και την αποφασιστικότητα του Ελληνισμού, την ικανότητά του να δίνει νικηφόρες μάχες σε κάθε γωνιά της γης και να βγαίνει πάντα πιο δυνατός», αναφέρει ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου σε δήλωση για το θάνατο του μεγάλου σκηνοθέτη.
«Η ζωή του και το έργο του, που έτυχε διεθνούς αναγνώρισης, αποτελούν φωτεινό παράδειγμα στην πορεία μας», προστίθεται στη σχετική ανακοίνωση.
Ο κ. Παπανδρέου εξαίρει το δημιουργό, που «με το ανήσυχο πνεύμα του και το ανατρεπτικό έργο του, έφερε την πρωτοπορία στην τέχνη και ανέδειξε -σε καιρούς δύσκολους- τις απεριόριστες δυνατότητες του Ελληνισμού, στην Ελλάδα, στην γενέτειρά του την Κύπρο, σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, όπου καρποφόρησε το ελληνικό πνεύμα».
Επισημαίνει ότι «στάθηκε με κριτική φωνή απέναντι στα βαθιά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, στην οποία δεν σταμάτησε ποτέ να προσφέρει απλόχερα». Και υπογραμμίζει τη βαθιά αγάπη του για τον Ελληνισμό που «τον οδήγησε στον αγώνα κατά της χούντας των συνταγματαρχών, και στη συνέχεια, μέσα και από τον συγκλονιστικό «Αττίλα '74», στην προσπάθειά του να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για την εθνική τραγωδία της Κύπρου».
«Με λύπη πληροφορήθηκα την απώλεια του σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη», αναφέρει ο πρόεδρος της Βουλής Φίλιππος Πετσάλνικος, «ενός μεγάλου Έλληνα, πολίτη του κόσμου, που με το κινηματογραφικό του έργο προέβαλε την Ελλάδα και τον ελληνισμό στα πέρατα του κόσμου».
«Προσωπικότητα πολυσχιδή», χαρακτηρίζει τον σκηνοθέτη, ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος. «Ο Μιχάλης Κακογιάννης πλούτισε με το ταλέντο και την ιδιαίτερα ευαίσθητη ματιά του, την εγχώρια και παγκόσμια κινηματογραφική και θεατρική τέχνη. Τέχνες τις οποίες υπηρέτησε με πρωτογενές πάθος, αφοσίωση και ήθος, για μια ολόκληρη ζωή.
Οι ταινίες του βραβεύθηκαν στα μεγαλύτερα Φεστιβάλ του κόσμου, ενώ οι θεατρικές του παραστάσεις αποτελούν, δεκαετίες μετά, ορόσημο για κάθε θεατρόφιλο. Το έργο του έγινε το όχημα για να φτάσει ο Ελληνικός Πολιτισμός σε κάθε γωνιά της γης, ενώ ταυτόχρονα αποτέλεσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για Έλληνες και ξένους δημιουργούς».
«Είχα τη μεγάλη τιμή να τον γνωρίσω προσωπικώς και να παρακολουθήσω από κοντά το έργο του και τις προσπάθειες του, τόσο στον καλλιτεχνικό χώρο, όσο και τις δραστηριότητες του Ιδρύματος που δημιούργησε και το οποίο έχω επισκεφθεί αρκετές φορές» αναφέρει ο υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Γιώργος Νικητιάδης.
«Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, θα μας συντροφεύει, το Κυριακάτικο Ξύπνημα, η θρυλική Στέλλα, το Κορίτσι με τα Μαύρα, το Τελευταίο Ψέμα, η Eroica, η Ηλέκτρα και η Ιφιγένεια επισημαίνει η Νέα Δημοκρατία κάνοντας λόγο «για έναν από τους μοναδικούς δημιουργούς της νεότερης Ελλάδας, που τίμησε και πρόβαλλε τη χώρα μας στο εξωτερικό, χωρίς καμία πολιτική ή κρατική στήριξη, ακολούθησε την ανθρώπινη μοίρα».
«Το έργο του Κακογιάννη είναι άρρηκτα δεμένο με τη ζωή, μέσα από ένα βαθύ κοινωνικό ρεαλισμό, αντλώντας τα θέματα του από την λαϊκή θεματολογία», τονίζει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας κάνει λόγο «για τον πολυτάλαντο εργάτη του Πολιτισμού, Μιχάλη Κακογιάννη, τον άνθρωπο που με το έργο του καταξίωσε την Ελλάδα σε διεθνές επίπεδο».
Το τμήμα Πολιτισμού του Συνασπισμού αναφέρεται σε μια λαμπερή και δημιουργική πορεία στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την όπερα, μέχρι τον φωτισμό της ακρόπολης και το κοινωφελές ίδρυμα για τη μελέτη και διάδοση των δύο τεχνών είναι η παρακαταθήκη, που ο Μιχάλης Κακογιάννης άφησε δημιουργώντας με πάθος.
«Η Ελλάδα, η Κύπρος, το θέατρο, ο κινηματογράφος, τα γράμματα όλοι πενθούν σήμερα» αναφέρει η Δημοκρατική Αριστερά και ο Φώτης Κουβέλης. «Σπουδαίος Πολίτης, βαθιά προοδευτικός και δημοκρατικός άνθρωπος, μας αφήνει το τεράστιο έργο του ως συνεχή πνευματική περιουσία για να τροφοδοτεί με αξίες τις άνυδρες εποχές που περνάμε» καταλήγει.
Η Δημοκρατική Συμμαχία και η Ντόρα Μπακογιάννη μιλούν για «έναν σπουδαίο σκηνοθέτη διεθνούς εμβέλειας και μια εμβληματική μορφή για την μεταπολεμική Ελλάδα».
Οι Οικολόγοι Πράσινοι τονίζουν ότι «η Ελλάδα, η Κύπρος, αλλά και η παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα θρηνούν σήμερα την απώλεια ενός σπουδαίου καλλιτέχνη με όραμα, ευαισθησία και γνώση».
Ο δήμαρχος της Αθήνας Γιώργος Καμίνης χαρακτηρίζει τον εκλιπόντα « άνθρωπο του πνεύματος με ανησυχίες και ιδεώδη, οραματιστή και ευπατρίδη, άξιο πρεσβευτή της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς».
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ